Định cư tỉnh bang Quebec – Hướng dẫn từ A đến Z mới nhất

Quebec đang trải qua những thay đổi chưa từng có trong chính sách định cư với việc tạm ngưng hầu hết các chương trình di trú từ cuối tháng 10/2024. Chương trình Định cư Tay nghề Quebec (SWSP) sẽ chỉ mở lại vào tháng 7/2025 với ưu tiên dành cho ứng viên nói tiếng Pháp, trong khi Chương trình Trải nghiệm **tỉnh bang Quebec** (PEQ) vẫn trong trạng thái đình chỉ. Liệu những điều chỉnh mạnh mẽ này có tạo ra cơ hội mới cho nhóm ứng viên phù hợp?

Tổng quan về tỉnh bang Quebec và cơ hội định cư

Quebec là tỉnh bang lớn thứ hai của Canada về diện tích và đứng thứ hai về dân số sau Ontario. Đây được coi là “cửa ngõ” dành cho những người Việt muốn định cư Canada với nhiều chính sách ưu đãi riêng biệt. Tỉnh bang này có hệ thống nhập cư độc lập, cho phép tự chủ trong việc lựa chọn ứng viên phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế và xã hội địa phương.

Với Montreal là thành phố lớn nhất và Quebec City là thủ phủ, Quebec mang đậm bản sắc văn hóa Pháp giữa lòng Bắc Mỹ. Điều này tạo ra một môi trường sống độc đáo, kết hợp giữa lối sống châu Âu và những tiện ích hiện đại của Canada. Tỉnh bang này có nền kinh tế đa dạng với các ngành công nghiệp phát triển mạnh như hàng không vũ trụ, công nghệ thông tin, và năng lượng tái tạo.

Tỉnh bang Quebec có gì nổi bật cho người Việt?

Quebec nổi bật với chính sách nhập cư linh hoạt dành riêng cho người nói tiếng Pháp. Những người Việt có khả năng tiếng Pháp sẽ được ưu tiên đáng kể trong quá trình xét duyệt hồ sơ. Hiện tại, chương trình đầu tư Quebec (QIIP) đã tạm ngừng tiếp nhận hồ sơ mới từ năm 2019 và chưa có thông báo chính thức về việc mở lại.

Cộng đồng người Việt tại Quebec đã hình thành từ những năm 1970-1980 và hiện có quy mô khá lớn, tập trung chủ yếu ở Montreal. Khu phố người Việt trong thành phố có đầy đủ các dịch vụ từ nhà hàng, cửa hàng tạp hóa đến các trung tâm văn hóa. Điều này giúp người mới đến dễ dàng hòa nhập và duy trì được nét văn hóa truyền thống.

Hệ thống giáo dục Quebec cũng rất hấp dẫn với nhiều trường đại học danh tiếng như McGill University và Université de Montréal. Chi phí học phí cho sinh viên nội tỉnh (công dân Canada hoặc thường trú nhân) khoảng 3.000-4.000 CAD/năm, thấp hơn đáng kể so với các tỉnh bang khác, tạo cơ hội du học Canada với mức đầu tư hợp lý.

Vì sao nhiều người Việt chọn định cư tại Quebec?

Lý do chính khiến người Việt lựa chọn Quebec là hệ thống nhập cư riêng biệt của tỉnh bang này. Quebec có quyền tự chủ cao trong việc tuyển chọn người nhập cư, không phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống Express Entry của chính phủ liên bang. Tuy nhiên, từ năm 2024, Quebec đã tạm dừng tiếp nhận hồ sơ mới cho một số chương trình định cư chủ lực như Chương trình Định cư Tay nghề thông thường và diện Kinh nghiệm Quebec dành cho sinh viên tốt nghiệp (PEQ).

Chi phí sinh sống tại Quebec, đặc biệt là Montreal, thấp hơn Toronto và Vancouver khá nhiều. Giá nhà ở, tiền thuê căn hộ, và các chi phí sinh hoạt hàng ngày đều ở mức phải chăng hơn. So với các tỉnh bang Canada khác, Quebec có mức thuế thu nhập cao nhưng bù lại có rất nhiều chính sách phúc lợi xã hội.

Montreal được đánh giá là một trong những thành phố đáng sống nhất thế giới. Thành phố này có đời sống văn hóa sôi động với nhiều lễ hội quanh năm, hệ thống giao thông công cộng tiện lợi, và không khí an toàn. Khí hậu Quebec có bốn mùa rõ rệt, mùa đông khá lạnh nhưng hệ thống hỗ trợ mùa đông rất tốt.

Những lợi ích khi sinh sống tại tỉnh bang Quebec

Quebec có hệ thống chăm sóc y tế công cộng miễn phí cho cư dân thường trú và công dân. Chất lượng dịch vụ y tế ở đây được đánh giá cao với nhiều bệnh viện và phòng khám hiện đại. Hệ thống bảo hiểm y tế tỉnh RAMQ bao gồm hầu hết các dịch vụ y tế cơ bản và cấp cứu.

Chính sách giáo dục Quebec rất ưu việt. Trẻ em từ 5-16 tuổi được học miễn phí trong hệ thống trường công. Học phí đại học cho cư dân Quebec (công dân hoặc thường trú nhân) chỉ khoảng 3.000-4.000 CAD/năm, thấp hơn nhiều lần so với sinh viên quốc tế. Tỉnh bang này cũng có nhiều chương trình hỗ trợ tài chính cho sinh viên.

Cơ hội việc làm tại Quebec khá đa dạng, đặc biệt trong các ngành công nghệ, y tế, giáo dục, và dịch vụ. Mức lương tối thiểu tỉnh cao hơn mức liên bang và có xu hướng tăng đều qua các năm. Môi trường làm việc ở Quebec thường thoải mái, cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân được chú trọng nhiều.

Các chương trình định cư tỉnh bang Quebec phổ biến

Tỉnh bang Quebec có hai chương trình định cư chính mà nhiều người Việt Nam quan tâm. Mỗi chương trình nhắm đến đối tượng ứng viên khác nhau với những yêu cầu riêng biệt về trình độ, kinh nghiệm và tài chính.

Chương trình Lựa chọn Lao động Tay nghề Quebec (SWSP) là gì?

Chương trình Lựa chọn Lao động Tay nghề Quebec (SWSP) thay thế cho QSWP từ ngày 29/11/2024, nhằm thu hút lao động có kỹ năng cao đóng góp vào nền kinh tế Quebec. Chương trình này đánh giá ứng viên dựa trên hệ thống điểm, bao gồm tuổi tác, trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc và khả năng ngôn ngữ.

Ứng viên cần đạt điểm tối thiểu để nộp hồ sơ qua chương trình định cư Canada.

• Điều kiện tham gia chương trình Lao động tay nghề ra sao?
  Ứng viên cần bằng cấp phù hợp với hệ thống giáo dục Quebec, tối thiểu một năm đào tạo toàn thời gian. Kinh nghiệm làm việc ít nhất một năm trong ngành thuộc nhóm TEER 0, 1 hoặc 2. Trình độ tiếng Pháp tối thiểu cấp độ 7 (nói và nghe) theo thang đánh giá của Quebec. Ngoài ra, cần chứng minh tài chính độc lập và hoàn thành chứng nhận giá trị xã hội Quebec.
• Quy trình nộp hồ sơ theo diện lao động tay nghề như thế nào?
  Ứng viên khai báo nguyện vọng qua hệ thống Arrima để xếp hạng điểm. Nếu đủ điều kiện, nhận lời mời nộp đơn xin CSQ từ Quebec, sau đó nộp hồ sơ thường trú lên IRCC. Hiện lời mời tạm dừng đến 30/6/2025.

Chương trình đầu tư – doanh nhân tỉnh bang Quebec có phù hợp không?

Chương trình đầu tư và doanh nhân Quebec đã bị đình chỉ vô thời hạn từ tháng 3/2023. Chính quyền Quebec đang xem xét cải cách nhưng chưa công bố ngày mở lại.

Những người quan tâm nên theo dõi cập nhật chính thức từ chính quyền Quebec về chương trình đầu tư Quebec.

• Điều kiện cần thiết để tham gia diện đầu tư, doanh nhân là gì?
  Trước khi đình chỉ, chương trình yêu cầu tài sản ròng 2 triệu CAD và cam kết đầu tư 1,2 triệu CAD vào quỹ Quebec. Hiện chỉ xử lý hồ sơ nộp trước 2019–2023.

Định cư tỉnh bang Quebec dành cho du học sinh

Quebec là tỉnh bang duy nhất tại Canada có hệ thống nhập cư riêng biệt, với những chính sách ưu tiên dành cho du học sinh quốc tế tốt nghiệp tại đây. Các chương trình định cư Quebec đặc biệt chú trọng vào khả năng hòa nhập văn hóa và ngôn ngữ Pháp của ứng viên.

Du học sinh tốt nghiệp ở Quebec có thể xin định cư không?

Hiện tại, chương trình PEQ (Programme de l’expérience québécoise) đã bị tạm ngừng tiếp nhận hồ sơ đến ít nhất ngày 30/11/2025 theo thông báo chính thức của Bộ Di trú Quebec. Do đó, du học sinh tốt nghiệp tại Quebec không thể nộp đơn xin định cư qua PEQ trong thời gian này. Chương trình này từng là con đường định cư nhanh chóng và hiệu quả nhất dành riêng cho những người đã có kinh nghiệm học tập hoặc làm việc tại tỉnh bang Quebec.

Trước đây, chương trình PEQ cho phép du học sinh nộp hồ sơ ngay sau khi tốt nghiệp mà không cần kinh nghiệm làm việc. Tuy nhiên, thời gian xử lý hồ sơ hiện không còn áp dụng do chương trình đã bị đình chỉ. Ứng viên cần hoàn thành ít nhất 1.800 giờ học trong chương trình đào tạo đủ điều kiện và có bằng cấp được Quebec công nhận.

• Yêu cầu về tiếng Pháp đối với du học sinh ra sao?

Quebec yêu cầu ứng viên PEQ phải chứng minh trình độ tiếng Pháp tối thiểu B2 theo khung tham chiếu châu Âu. Du học sinh có thể đáp ứng yêu cầu này bằng cách hoàn thành ít nhất 3 năm học trung học hoặc sau trung học tại Quebec bằng tiếng Pháp. Ngoài ra, các chứng chỉ như TEF Canada, TCFQ hay DELF/DALF cũng được chấp nhận.

Điều đặc biệt là du học sinh tốt nghiệp từ các chương trình du học tại Quebec thường đã đáp ứng yêu cầu ngôn ngữ này thông qua quá trình học tập. Tuy nhiên, nếu chương trình được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh, ứng viên vẫn cần chứng minh khả năng tiếng Pháp riêng biệt. Chính phủ Quebec đang xem xét siết chặt hơn nữa các yêu cầu tiếng Pháp trong các dự thảo quy định mới, dự kiến công bố vào tháng 8/2025.

Quy trình xét duyệt và cấp phép nhập cư tại tỉnh bang Quebec

Tỉnh bang Quebec vận hành hệ thống nhập cư độc lập với chính phủ liên bang Canada thông qua Chứng chỉ tuyển chọn Québec (CSQ). Người xin phải hoàn tất hai giai đoạn riêng biệt: nộp hồ sơ cho chính quyền Quebec để được cấp CSQ, sau đó nộp hồ sơ lên Bộ Di trú Canada để xin thường trú nhân.

Hồ sơ xin Chứng chỉ tuyển chọn Québec (CSQ) gồm những gì?

Bộ hồ sơ CSQ bao gồm nhiều loại giấy tờ khác nhau tùy theo chương trình bạn đăng ký. Đối với chương trình PEQ (Programme de l’expérience québécoise), hiện đang tạm ngừng tiếp nhận hồ sơ mới cho cả công nhân và du học sinh đến ngày 30/11/2025. Ứng viên cần chuẩn bị bằng tốt nghiệp Quebec hoặc chứng chỉ công nhận tay nghề từ các cơ sở giáo dục được chính quyền tỉnh bang công nhận.

Giấy tờ chứng minh năng lực tiếng Pháp là bắt buộc cho hầu hết ứng viên. Bạn có thể nộp kết quả thi TEF Canada, TCFQ, hoặc chứng chỉ hoàn thành khóa học tiếng Pháp tại Quebec. Từ ngày 23/11/2024, yêu cầu tiếng Pháp cho chương trình PEQ Graduate stream trở nên nghiêm ngặt hơn: ứng viên phải hoàn thành ít nhất 75% số tín chỉ hoặc môn học bằng tiếng Pháp.

• Các giấy tờ tùy thân: hộ chiếu, giấy khai sinh, sổ hộ khẩu
• Bằng cấp và học bạ có dịch thuật công chứng
• Giấy chứng nhận kinh nghiệm làm việc từ các nhà tuyển dụng trước đây
• Chứng chỉ năng lực ngôn ngữ (tiếng Pháp và tiếng Anh nếu có)
• Giấy khám sức khỏe tổng quát
• Lý lịch tư pháp từ tất cả các quốc gia đã sinh sống trên 6 tháng

Phí nộp hồ sơ CSQ dao động từ 812 CAD cho người độc thân đến 1,212 CAD cho gia đình. Bạn cần thanh toán bằng thẻ tín dụng hoặc chuyển khoản ngân hàng khi nộp hồ sơ online qua website chính thức của Quebec.

Thời gian xét duyệt hồ sơ định cư ở tỉnh bang này mất bao lâu?

Thời gian xử lý hồ sơ CSQ thay đổi đáng kể theo từng chương trình. Chương trình PEQ thường mất 20-25 ngày làm việc kể từ khi hồ sơ được chấp nhận đầy đủ. Đây là thời gian nhanh nhất trong các chương trình nhập cư Quebec.

Chương trình Regular Skilled Worker Program đã được thay thế bằng Programme de sélection des travailleurs qualifiés (PSTQ) kể từ ngày 29/11/2024. Thời gian xử lý hồ sơ PSTQ kéo dài 6-12 tháng, và Quebec sẽ gửi thư mời nộp đơn từ tháng 7/2025.

Lưu ý: Sau khi nhận được CSQ, bạn cần tuân thủ hướng dẫn cụ thể trong thư chấp thuận để nộp hồ sơ lên IRCC. Thời gian xử lý thường trú nhân tại liên bang có thể thay đổi tùy vào tình trạng thực tế.

Một số yếu tố có thể làm chậm quá trình xét duyệt bao gồm: hồ sơ thiếu giấy tờ, cần bổ sung thêm thông tin, hoặc yêu cầu phỏng vấn. Tỉnh bang Quebec đôi khi yêu cầu ứng viên tham gia phỏng vấn trực tiếp hoặc qua video call để đánh giá khả năng hòa nhập.

Bạn có thể theo dõi tiến độ xử lý hồ sơ qua tài khoản Arrima hoặc Mon projet Québec. Hệ thống sẽ gửi thông báo email khi có cập nhật mới về trạng thái đơn xin của bạn.

Cộng đồng người Việt tại tỉnh bang Quebec hỗ trợ ra sao?

Cộng đồng người Việt tại tỉnh bang Quebec có truyền thống lâu đời giúp đỡ những thành viên mới đến. Từ những năm 1980, khi làn sóng người thuyền nhân đầu tiên đặt chân đến Montreal, tinh thần tương trợ đã trở thành nền tảng vững chắc. Các tổ chức xã hội và gia đình tiên phong đã xây dựng mạng lưới hỗ trợ đa dạng, đặc biệt tại tỉnh bang Quebec.

Association des Vietnamiens de Montréal (AVM) đóng vai trò then chốt trong việc kết nối người Việt tại tỉnh bang Quebec. Tổ chức này thường xuyên tổ chức các buổi hướng dẫn về thủ tục hành chính, việc làm và giáo dục con em. Bên cạnh đó, Centre communautaire des Vietnamiens de Montréal cung cấp dịch vụ dịch thuật và tư vấn pháp luật miễn phí cho những ai cần hỗ trợ.

Các hội đồng hương theo vùng miền cũng hoạt động tích cực tại tỉnh bang Quebec. Hội Đồng hương Miền Nam Quebec thường tổ chức các buổi gặp mặt hàng tháng. Hội Đồng hương Miền Bắc lại chuyên về hỗ trợ tìm việc và học nghề. Những nhóm nhỏ hơn như Hội Đồng hương Huế, Hội Việt kiều Sài Gòn cũng có các hoạt động riêng biệt.

Về mặt tôn giáo, các chùa Việt Nam tại Montreal như chùa Quan Âm, chùa Linh Sơn thường mở cửa đón tiếp người mới. Các nhà thờ Công giáo có cộng đoàn Việt Nam cũng tổ chức misa và sinh hoạt bằng tiếng Việt. Điều này giúp người mới đến dễ dàng hòa nhập về mặt tinh thần tại tỉnh bang Quebec.

Mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong thời đại hiện tại. Nhóm Facebook “Người Việt tại Quebec” có hơn 15.000 thành viên, thường xuyên chia sẻ thông tin việc làm và nhà ở. Các nhóm WhatsApp theo khu vực như “Việt Nam ở West Island”, “Cộng đồng Việt Nam Laval” giúp kết nối hàng xóm cùng quốc tịch tại tỉnh bang Quebec.

Đối với sinh viên và người du học Canada, Association des Étudiants Vietnamiens du Québec (AEVQ) cung cấp hỗ trợ chuyên biệt. Tổ chức này tư vấn về học bổng, thực tập và cơ hội việc làm sau tốt nghiệp. Các câu lạc bộ thể thao như đội bóng đá người Việt Quebec cũng tạo môi trường giao lưu tốt.

Người Việt mới đến nên liên hệ cộng đồng nào để được giúp đỡ?

Association des Vietnamiens de Montréal (AVM) là lựa chọn đầu tiên cho hầu hết người Việt mới đến tỉnh bang Quebec. Tổ chức này có địa chỉ cố định tại 6872 Boulevard Saint-Laurent, Montreal, hoạt động từ thứ Hai đến thứ Sáu. AVM cung cấp dịch vụ hướng dẫn làm thủ tục SIN, thẻ RAMQ và đăng ký con em đi học.

Centre d’aide aux immigrants de l’Est de Montréal cũng có nhân viên nói tiếng Việt. Trung tâm này chuyên hỗ trợ về việc làm, nhà ở và các khóa học tiếng Pháp miễn phí. Nhiều gia đình mới định cư Canada đã nhận được sự giúp đỡ hiệu quả từ đây.

Đối với những ai muốn kết nối nhanh chóng, nhóm Facebook “SOS Việt Nam Quebec” phản hồi khá nhanh các câu hỏi khẩn cấp. Nhóm “Mua bán đồ cũ người Việt Montreal” không chỉ giúp mua sắm tiết kiệm mà còn tạo cơ hội làm quen với nhiều người. Telegram “Việt Nam tại Quebec” cung cấp thông tin cập nhật về chính sách nhập cư và cơ hội việc làm.

Những gia đình có con nhỏ nên liên hệ với École de langue vietnamienne de Montréal. Trường này không chỉ dạy tiếng Việt cho trẻ em mà còn tổ chức các hoạt động giúp phụ huynh kết nối và chia sẻ kinh nghiệm nuôi dạy con tại Canada.