Kinh Tế Canada – Xu Hướng Và Triển Vọng Phát Triển Mới

Kinh tế Canada thuộc top 10 thế giới với thế mạnh về tài nguyên, công nghệ và thương mại toàn cầu. Trong bài viết này, bạn sẽ được cập nhật tổng quan nền kinh tế hiện tại, xu hướng phát triển các ngành trọng điểm như năng lượng tái tạo, công nghệ sạch, xuất khẩu, và triển vọng dài hạn trong bối cảnh hậu đại dịch.

Kinh tế Canada: Tổng quan và vị thế toàn cầu

Canada là một quốc gia có nền kinh tế phát triển cao, đa dạng và ổn định vượt trội trên bản đồ kinh tế thế giới. Đất nước này sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, hệ thống tài chính vững mạnh, lực lượng lao động có trình độ chuyên môn cao và môi trường kinh doanh thuận lợi. Những yếu tố cốt lõi này đã đưa đất nước Canada trở thành một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới với tầm ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống kinh tế toàn cầu.

Quy mô và tốc độ tăng trưởng GDP

Canada hiện đang giữ vị trí thứ 9 trong bảng xếp hạng các nền kinh tế lớn nhất thế giới với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đạt xấp xỉ 2 nghìn tỷ USD trong năm 2023. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Canada duy trì ở mức ổn định từ 1,5% đến 2,5% trong những năm gần đây, thể hiện sự phát triển bền vững. Ngay cả trong các giai đoạn khủng hoảng kinh tế toàn cầu, Canada vẫn duy trì được sự ổn định kinh tế vượt trội so với nhiều quốc gia phát triển khác.

Nền kinh tế Canada có đặc điểm nổi bật là tính đa dạng với các ngành công nghiệp chủ chốt bao gồm dịch vụ tài chính, năng lượng, sản xuất, công nghệ và khai thác tài nguyên thiên nhiên. Khu vực dịch vụ đóng góp tới hơn 70% GDP, trong khi các ngành công nghiệp và nông nghiệp chiếm phần còn lại. Cơ cấu kinh tế đa dạng này giúp Canada có khả năng chống chọi hiệu quả trước các cú sốc kinh tế toàn cầu và duy trì sự ổn định lâu dài.

“Nền kinh tế Canada được đánh giá là một trong những nền kinh tế ổn định nhất thế giới, với hệ thống ngân hàng vững mạnh và chính sách tài khóa thận trọng.” – Theo đánh giá của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF)

Thu nhập bình quân đầu người của Canada thuộc nhóm cao nhất thế giới, đạt khoảng 49.000 USD/năm, phản ánh mức sống cao và chất lượng cuộc sống tốt của người dân. Chỉ số thu nhập này là một trong những yếu tố chính khiến nhiều người Việt Nam lựa chọn định cư Canada để tìm kiếm cơ hội việc làm và xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.

Vị trí trong nhóm G7 và các tổ chức quốc tế

Canada là thành viên chính thức của nhóm G7 – tập hợp bảy quốc gia công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới, cùng với Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức, Anh, Pháp và Ý. Vị thế này khẳng định vai trò quan trọng của Canada trong việc định hình các chính sách kinh tế toàn cầu và giải quyết các vấn đề quốc tế. Canada được cộng đồng quốc tế đánh giá cao về tính minh bạch, hiệu quả trong quản trị kinh tế và ổn định tài chính.

Ngoài G7, Canada còn là thành viên tích cực và có tiếng nói quan trọng trong nhiều tổ chức quốc tế như:

• Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) – nơi Canada tham gia xây dựng các chính sách kinh tế-xã hội tiên tiến
• Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) – Canada là thành viên sáng lập và tích cực thúc đẩy thương mại tự do
• Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) – nơi Canada tham gia thúc đẩy hợp tác kinh tế khu vực
• Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), nay là Hiệp định Hoa Kỳ-Mexico-Canada (USMCA) – khuôn khổ thương mại quan trọng của khu vực
• Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) – hiệp định thương mại tiên tiến thế hệ mới

Với nền kinh tế mở và định hướng xuất khẩu, Canada đã thiết lập và duy trì nhiều hiệp định thương mại tự do với các đối tác trên toàn cầu. Chiến lược này không chỉ mở rộng thị trường cho hàng hóa và dịch vụ Canada mà còn thúc đẩy dòng vốn đầu tư nước ngoài vào quốc gia này. Canada duy trì quan hệ thương mại đặc biệt chặt chẽ với Hoa Kỳ – đối tác thương mại lớn nhất, chiếm khoảng 75% tổng kim ngạch xuất khẩu của Canada.

Trong lĩnh vực tài chính quốc tế, hộ chiếu Canada được quốc tế công nhận với mức độ uy tín cao, tạo thuận lợi cho công dân Canada trong các giao dịch tài chính và hoạt động đầu tư quốc tế. Hệ thống ngân hàng Canada được đánh giá là một trong những hệ thống an toàn và ổn định nhất thế giới, đặc biệt là sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 khi không có ngân hàng Canada nào phải nhận hỗ trợ từ chính phủ.

Kinh tế Canada: Các ngành công nghiệp trụ cột

Nền kinh tế Canada là một trong những nền kinh tế phát triển mạnh mẽ và đa dạng nhất thế giới. Canada sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào và lực lượng lao động có trình độ cao, nhờ đó đã xây dựng được một nền kinh tế vững mạnh dựa trên nhiều ngành công nghiệp trụ cột. Các ngành công nghiệp này đóng góp đáng kể vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Canada và tạo ra hàng triệu việc làm cho người dân định cư tại Canada. Theo Ngân hàng Thế giới, Canada hiện là nền kinh tế lớn thứ 10 thế giới với GDP khoảng 1,9 nghìn tỷ đô la Mỹ.

Năng lượng và dầu khí

Ngành năng lượng và dầu khí là trụ cột chiến lược của nền kinh tế Canada, đóng góp khoảng 10% vào GDP quốc gia. Canada đứng thứ tư thế giới về trữ lượng dầu mỏ với khoảng 170 tỷ thùng dầu đã được xác nhận và là nhà xuất khẩu năng lượng lớn, đặc biệt là sang thị trường Hoa Kỳ. Theo Cơ quan Thống kê Canada (Statistics Canada), ngành công nghiệp năng lượng tạo ra hơn 800.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp trên toàn quốc, bao gồm cả cộng đồng người Việt tại Canada và các nhóm dân cư khác.

Vai trò của dầu cát Alberta

• Tỉnh Alberta là trung tâm của ngành công nghiệp dầu cát (oil sands), chiếm hơn 80% sản lượng dầu của cả nước
• Mỏ dầu cát Athabasca ở Alberta là một trong những mỏ dầu lớn nhất thế giới với trữ lượng ước tính khoảng 1,7 nghìn tỷ thùng dầu
• Đóng góp khoảng 3% vào GDP của Canada và tạo ra hơn 500.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp
• Theo Hiệp hội Sản xuất Dầu khí Canada (CAPP), dầu cát Alberta đóng góp hơn 90 tỷ đô la Canada vào nền kinh tế quốc gia hàng năm
• Tuy nhiên, việc khai thác dầu cát cũng gây ra những thách thức về môi trường do quá trình khai thác tiêu tốn nhiều năng lượng và nước, đồng thời phát thải khí nhà kính cao hơn so với khai thác dầu thông thường

Xu hướng chuyển dịch sang năng lượng tái tạo

• Trong những năm gần đây, Canada đã đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng tái tạo như thủy điện, năng lượng gió và năng lượng mặt trời
• Hiện nay, khoảng 67% điện năng của Canada được sản xuất từ các nguồn tái tạo, với thủy điện chiếm tỷ trọng lớn nhất
• Chính phủ Canada đã cam kết giảm phát thải khí nhà kính và đặt mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050 thông qua Kế hoạch Khí hậu Quốc gia
• Các tỉnh British Columbia và Quebec đang dẫn đầu trong việc phát triển năng lượng tái tạo, với các chính sách hỗ trợ như Thuế Carbon và Quỹ Đổi mới Năng lượng Sạch
• Theo Hiệp hội Năng lượng Tái tạo Canada (CanREA), ngành công nghiệp năng lượng tái tạo đã tạo ra hơn 300.000 việc làm mới và thu hút đầu tư trên 30 tỷ đô la trong thập kỷ qua

Công nghệ cao và trí tuệ nhân tạo

Ngành công nghệ cao và trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển nhanh chóng tại Canada, đưa đất nước trở thành một trong những trung tâm đổi mới công nghệ hàng đầu thế giới. Chính phủ Canada đã triển khai Chiến lược AI Quốc gia và đầu tư hơn 950 triệu đô la Canada vào các siêu cụm đổi mới (superclusters) công nghệ, trong đó có cụm AI-Powered Supply Chains tại Quebec và cụm Digital Technology tại British Columbia. Theo Hội đồng Công nghệ Thông tin và Truyền thông Canada (ICTC), ngành công nghệ cao đóng góp khoảng 7,5% GDP quốc gia và tạo việc làm cho hơn 1,5 triệu người, bao gồm nhiều thường trú nhân Canada.

Trung tâm sáng tạo tại Toronto – Vancouver

“Canada đang trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, với các trung tâm nghiên cứu tầm cỡ thế giới tại Toronto, Montreal và Edmonton.” – Theo báo cáo của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Canada

Sự phát triển của các ngành công nghiệp trụ cột này không chỉ đóng góp vào sự thịnh vượng kinh tế của Canada mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho đất nước Canada tiếp tục duy trì vị thế là một trong những nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), Canada hiện đứng thứ 14 về Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Toàn cầu. Với Chiến lược Phát triển Bền vững 2030 và đầu tư vào đổi mới sáng tạo thông qua các quỹ như Quỹ Đổi mới Chiến lược, Canada đang từng bước chuyển đổi cơ cấu kinh tế để thích ứng với xu thế phát triển toàn cầu và duy trì tăng trưởng kinh tế bền vững.

Kinh tế Canada trong hệ thống thương mại quốc tế

Canada là một quốc gia có vai trò then chốt trong nền kinh tế toàn cầu và được công nhận là một trong những cường quốc thương mại hàng đầu thế giới. Nền kinh tế Canada có đặc điểm phát triển cao, đa dạng và có khả năng phục hồi mạnh mẽ. Canada đã thiết lập được mạng lưới thương mại rộng khắp toàn cầu và tham gia tích cực vào nhiều hiệp định thương mại đa phương và song phương quan trọng. Vị thế của Canada trong hệ thống thương mại quốc tế phản ánh không chỉ sức mạnh kinh tế mà còn thể hiện chiến lược ngoại giao thương mại thông minh và bền vững của quốc gia này.

Hiệp định USMCA và quan hệ với Mỹ

Hiệp định Thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) là một trụ cột quan trọng nhất trong chính sách thương mại của Canada. USMCA được ký kết vào tháng 11 năm 2018 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2020, thay thế cho Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đã tồn tại trước đó. Hiệp định này đã tạo ra khuôn khổ pháp lý mới cho quan hệ thương mại giữa ba quốc gia Bắc Mỹ. Đối với người định cư tại Canada, USMCA mang đến nhiều cơ hội việc làm và phát triển kinh doanh thông qua việc mở rộng thị trường và tăng cường hợp tác kinh tế khu vực.

USMCA có tầm quan trọng chiến lược đối với Canada khi Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn nhất của nước này, chiếm khoảng 75% tổng kim ngạch xuất khẩu của Canada. Hiệp định này đã cải thiện đáng kể các quy định về quyền sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, và các tiêu chuẩn lao động, đồng thời duy trì hầu hết các điều khoản về tiếp cận thị trường từ NAFTA. Một thành tựu quan trọng của USMCA là việc bảo vệ ngành công nghiệp ô tô Canada và duy trì cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả giữa các quốc gia thành viên, đảm bảo môi trường thương mại công bằng và minh bạch.

“USMCA không chỉ là một hiệp định thương mại, mà còn là nền tảng cho sự ổn định và thịnh vượng kinh tế của khu vực Bắc Mỹ trong thế kỷ 21.” – Bộ trưởng Thương mại Canada

Tác động của việc tài kết nối thương mại song phương

Kết nối thương mại song phương giữa Canada và Hoa Kỳ tạo ra tác động sâu rộng và toàn diện đến nền kinh tế Canada. Mỗi ngày, hàng hóa và dịch vụ trị giá hơn 2 tỷ đô la Canada được trao đổi qua biên giới hai nước, tạo ra hàng triệu việc làm ổn định tại cả hai quốc gia. Đối với cộng đồng người Việt tại Canada, mối quan hệ thương mại này mở ra cơ hội tiếp cận thị trường Mỹ rộng lớn thông qua các doanh nghiệp Canada, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu và đầu tư xuyên biên giới.

Mối quan hệ thương mại Canada-Hoa Kỳ đã thúc đẩy sự phát triển của các chuỗi cung ứng tích hợp xuyên biên giới hiệu quả. Nhiều ngành công nghiệp chiến lược như ô tô, hàng không vũ trụ, và năng lượng đã xây dựng các chuỗi giá trị chung, trong đó các linh kiện và thành phần có thể di chuyển qua lại biên giới nhiều lần trong quá trình sản xuất. Mô hình này đã nâng cao hiệu quả sản xuất và tăng cường khả năng cạnh tranh toàn cầu của các doanh nghiệp Canada trên thị trường quốc tế.

Quan hệ thương mại với Hoa Kỳ cũng giúp Canada trở thành điểm đến hấp dẫn cho đầu tư nước ngoài. Nhiều tập đoàn đa quốc gia lựa chọn đặt cơ sở sản xuất tại Canada để tiếp cận thị trường Bắc Mỹ, đồng thời tận dụng lực lượng lao động có trình độ cao và chi phí kinh doanh cạnh tranh của quốc gia này. Xu hướng này tạo ra nhiều cơ hội việc làm chất lượng cao và thúc đẩy chuyển giao công nghệ tiên tiến, góp phần nâng cao năng suất và sức cạnh tranh của nền kinh tế Canada.

Chiến lược đa dạng hóa thị trường châu Á

Canada đã nhận thức rõ về rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Hoa Kỳ, do đó quốc gia này đã tích cực triển khai chiến lược đa dạng hóa thương mại, với trọng tâm đặc biệt hướng đến khu vực châu Á năng động. Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là một trong những nỗ lực chiến lược của Canada trong việc mở rộng quan hệ thương mại với các nền kinh tế châu Á-Thái Bình Dương, bao gồm Nhật Bản, Malaysia, Singapore và Việt Nam, tạo điều kiện tiếp cận thị trường với gần 500 triệu người tiêu dùng.

Canada đã ký kết Hiệp định Thương mại Tự do Canada-Hàn Quốc (CKFTA) có hiệu lực từ năm 2015 và hiện đang tích cực đàm phán với các đối tác lớn khác như Ấn Độ. Chiến lược hướng đến châu Á của Canada không chỉ tập trung vào việc tăng cường xuất khẩu hàng hóa truyền thống như tài nguyên thiên nhiên và nông sản chất lượng cao, mà còn đẩy mạnh xuất khẩu các dịch vụ có giá trị gia tăng cao, công nghệ sạch và các giải pháp đổi mới sáng tạo, phù hợp với nhu cầu phát triển bền vững của khu vực.

Trung Quốc, với vị thế là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đã trở thành đối tác thương mại quan trọng thứ hai của Canada. Mặc dù quan hệ ngoại giao giữa hai nước đôi khi gặp thách thức về chính trị và nhân quyền, Canada vẫn duy trì trao đổi thương mại đáng kể với thị trường 1,4 tỷ dân này. Các lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Canada sang Trung Quốc bao gồm khoáng sản, gỗ, nông sản và thực phẩm chế biến chất lượng cao, được đánh giá cao trên thị trường quốc tế về độ an toàn và tiêu chuẩn sản xuất.

“Chiến lược đa dạng hóa thương mại của Canada hướng tới châu Á không chỉ giúp giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ mà còn tạo cơ hội tiếp cận hàng tỷ người tiêu dùng trong khu vực kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới.”

Chính phủ Canada đã phát triển nhiều chương trình hỗ trợ xuất khẩu hiệu quả, như CanExport do Bộ Ngoại giao, Thương mại và Phát triển Canada quản lý, giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận thị trường châu Á đầy tiềm năng. Song song với đó, chính sách di trú Canada mở cửa đón nhận người tài từ châu Á thông qua các chương trình như Express Entry và Start-up Visa cũng góp phần tạo ra các mối liên kết kinh doanh và văn hóa bền vững, thúc đẩy thương mại hai chiều. Nhiều doanh nhân gốc Á tại Canada đã trở thành cầu nối quan trọng trong việc mở rộng quan hệ thương mại giữa Canada và các quốc gia châu Á, tận dụng hiệu quả mạng lưới kết nối và hiểu biết văn hóa kinh doanh đặc thù của khu vực.

Kinh tế Canada: Xu hướng nổi bật năm 2024-2025

Kinh tế Canada là một trong những nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới, hiện đang trải qua nhiều biến động đáng chú ý trong giai đoạn 2024-2025. Canada, thành viên của nhóm G7 và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), đang đối mặt với cả thách thức và cơ hội trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến đổi nhanh chóng. Những xu hướng kinh tế này tác động trực tiếp đến người dân bản địa và cộng đồng người nhập cư, bao gồm cả người Việt tại Canada.

Tác động của gia tăng dân số đến GDP tổng thể

Canada đang chứng kiến sự gia tăng dân số đáng kể với tỷ lệ khoảng 3,2% trong năm qua, chủ yếu thông qua Chương trình Nhập cư Liên bang (Federal Immigration Program). Mức tăng này vượt trội so với các quốc gia G7 khác và có mối liên hệ trực tiếp đến tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Canada.

“Chính sách nhập cư của Canada đã góp phần tăng GDP tổng thể khoảng 1,8% trong năm 2023, dự kiến sẽ tiếp tục đóng góp tương tự trong giai đoạn 2024-2025.” – Báo cáo từ Ngân hàng Canada

Các chuyên gia từ Viện Nghiên cứu Kinh tế Canada xác nhận rằng người nhập cư đang bổ sung cho lực lượng lao động già hóa của Canada, thúc đẩy tiêu dùng nội địa và đóng góp vào sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp. Vai trò này trở nên đặc biệt quan trọng khi xét đến xu hướng già hóa dân số và tỷ lệ sinh giảm tại hầu hết các quốc gia phát triển.

• Ngành dịch vụ: Tăng trưởng 2,5% nhờ lực lượng lao động nhập cư
• Ngành xây dựng: Tăng 1,7% do nhu cầu nhà ở tăng
• Ngành bán lẻ: Tăng 2,2% nhờ tiêu dùng gia tăng

Tuy nhiên, tốc độ tăng dân số nhanh chóng cũng tạo ra áp lực đáng kể lên cơ sở hạ tầng và giao thông và cơ sở hạ tầng Canada. Các trung tâm đô thị lớn như Toronto, Vancouver và Montreal đang phải đối mặt với tình trạng quá tải trong lĩnh vực nhà ở và dịch vụ công, dẫn đến việc tăng chi phí sinh hoạt và giảm chất lượng dịch vụ.

Bất cân bằng giữa GDP đầu người và tỷ lệ thất nghiệp

GDP tổng thể của Canada tiếp tục tăng trưởng, nhưng GDP bình quân đầu người lại không theo kịp, tạo ra một nghịch lý đáng chú ý trong nền kinh tế Canada. Theo Cục Thống kê Canada (Statistics Canada), GDP đầu người thực tế đã giảm nhẹ 0,3% trong năm 2023 và dự báo sẽ có sự phục hồi khiêm tốn trong giai đoạn 2024-2025.

Đồng thời, tỷ lệ thất nghiệp của Canada đang có xu hướng tăng, từ mức 5,1% vào đầu năm 2023 lên khoảng 6,4% vào quý I năm 2024 theo số liệu từ Bộ Việc làm và Phát triển Xã hội Canada (Employment and Social Development Canada). Tình trạng này tạo ra một nghịch lý: nền kinh tế đang phát triển về tổng thể, nhưng người dân trung bình không cảm nhận được lợi ích tương ứng trong thu nhập và cơ hội việc làm.

Các chuyên gia kinh tế từ Hội đồng Kinh tế Canada (Economic Council of Canada) chỉ ra hai nguyên nhân chính của tình trạng này: tốc độ tăng dân số nhanh hơn tốc độ tạo việc làm, và sự không tương thích giữa kỹ năng của người lao động với nhu cầu thực tế của thị trường lao động Canada. Vấn đề này đặc biệt phổ biến trong cộng đồng người nhập cư có trình độ chuyên môn cao.

“Chúng tôi đang chứng kiến một hiện tượng đáng lo ngại: nhiều người nhập cư có trình độ cao nhưng không thể tìm được việc làm phù hợp với chuyên môn của họ, dẫn đến tình trạng lãng phí nhân tài và giảm năng suất tổng thể.” – Viện Nghiên cứu Chính sách Canada

Đối với những người đang cân nhắc định cư Canada, việc hiểu rõ bức tranh kinh tế này là rất quan trọng. Mặc dù Canada vẫn là một quốc gia có chất lượng sống cao với hệ thống phúc lợi xã hội Canada phát triển, nhưng người nhập cư cần chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính và phát triển kỹ năng phù hợp để thích ứng với thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng của Canada.

Thách thức đối với kinh tế Canada năm 2025

Năm 2025 được dự báo sẽ là một năm đầy thử thách đối với nền kinh tế Canada khi đất nước này phải đối mặt với nhiều yếu tố bất ổn từ cả trong và ngoài nước. Những biến động trên trường quốc tế, đặc biệt là căng thẳng thương mại giữa các cường quốc kinh tế, cùng với áp lực lạm phát nội địa đang tạo ra bức tranh kinh tế phức tạp cho quốc gia Bắc Mỹ này. Người có ý định định cư Canada cần lưu ý những thách thức này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội việc làm và chi phí sinh hoạt trong tương lai gần.

Rủi ro từ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung

Căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tiếp tục là một trong những yếu tố rủi ro lớn nhất đối với kinh tế Canada trong năm 2025. Canada có vị trí địa lý chiến lược nằm giữa hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới, khiến quốc gia này đang phải đối mặt với tình thế “kẹt giữa hai làn đạn”. Hoa Kỳ hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Canada với kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm đạt hơn 600 tỷ đô la, trong khi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai, khiến bất kỳ xung đột nào giữa hai quốc gia này đều có tác động trực tiếp đến nền kinh tế Canada.

Các chuyên gia kinh tế từ Ngân hàng Hoàng gia Canada (RBC) và Viện Nghiên cứu Chính sách Canada dự báo rằng nếu căng thẳng thương mại leo thang, GDP của Canada có thể giảm từ 0,5% đến 1,2% trong năm 2025. Tác động này sẽ ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến các ngành xuất khẩu chủ lực như nông nghiệp, khai khoáng và sản xuất, những lĩnh vực vốn đã chịu áp lực từ các biến động thương mại toàn cầu trong những năm qua. Vị trí địa lý của Canada – vốn từng là lợi thế trong quan hệ thương mại – giờ đây lại trở thành thách thức khi đất nước phải cân bằng lợi ích giữa các đối tác chiến lược.

“Canada đang phải đi trên dây trong một cuộc chiến thương mại không phải do chúng tôi tạo ra. Mỗi quyết định đều có thể mang lại hậu quả kinh tế đáng kể.” – Bộ trưởng Thương mại Canada chia sẻ tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2024.

Phương án ứng phó của CP liên bang

Chính phủ liên bang Canada đã đề ra nhiều phương án ứng phó chiến lược trước tình hình căng thẳng thương mại Mỹ-Trung. Chiến lược đa dạng hóa thị trường xuất khẩu được xem là ưu tiên hàng đầu, với việc tăng cường thực thi các hiệp định thương mại với Liên minh Châu Âu (CETA), Vương quốc Anh (CUKTCA) và các nước trong khối Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

• Gói hỗ trợ trị giá 3 tỷ đô la Canada cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng
• Chương trình “Canada Resilient” tăng cường khả năng tự cung tự cấp
• Chương trình đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho người lao động

Bên cạnh đó, chính phủ đang triển khai chương trình “Canada Resilient” nhằm tăng cường khả năng tự cung tự cấp trong các ngành công nghiệp chiến lược như dược phẩm, chip bán dẫn và năng lượng sạch. Những người thường trú nhân Canada có thể được hưởng lợi từ các chương trình đào tạo lại và nâng cao kỹ năng được tài trợ bởi Quỹ Phát triển Lực lượng Lao động Canada để thích ứng với những thay đổi trong thị trường lao động do căng thẳng thương mại gây ra.

Sự ép lạm phát từ thị trường nhà ở

Thị trường nhà ở tiếp tục là một trong những yếu tố gây áp lực lạm phát lớn nhất đối với nền kinh tế Canada trong năm 2025. Giá nhà tại các thành phố lớn như Toronto, Vancouver và Montreal dự kiến sẽ tiếp tục tăng từ 5-8% trong năm tới theo dự báo của Hiệp hội Bất động sản Canada (CREA), vượt xa mức tăng lương trung bình 2-3%.

Ngân hàng Trung ương Canada (Bank of Canada) đã cảnh báo trong báo cáo chính sách tiền tệ gần đây rằng thị trường nhà ở đang tạo ra một vòng xoáy lạm phát khó kiểm soát. Chi phí định cư tại Canada đang tăng cao chủ yếu do giá nhà ở, khiến Bank of Canada phải cân nhắc việc duy trì lãi suất ở mức cao hơn dự kiến để kiềm chế lạm phát.

Chính phủ liên bang đã công bố Chiến lược Nhà ở Quốc gia (National Housing Strategy) với kế hoạch xây dựng thêm 3,5 triệu ngôi nhà mới vào năm 2031, nhưng các chuyên gia từ Viện C.D. Howe cho rằng những biện pháp này có thể không đủ để giải quyết vấn đề trong ngắn hạn. Áp lực từ thị trường nhà ở dự kiến sẽ tiếp tục là một trong những thách thức lớn nhất đối với nền kinh tế Canada và Bộ Di trú IRCC Canada trong việc thu hút nhân tài quốc tế trong năm 2025.

Triển vọng phát triển kinh tế Canada giai đoạn sau 2025

Nền kinh tế Canada là một trong những hệ thống kinh tế phát triển nhất thế giới và đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển đáng kể trong giai đoạn sau năm 2025. Canada sở hữu nền tảng kinh tế vững mạnh và đang thực hiện chiến lược phát triển bền vững toàn diện. Các tổ chức kinh tế quốc tế dự báo Canada sẽ trở thành quốc gia có tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong khối G7 – nhóm bảy quốc gia công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới. Giai đoạn này được xác định là thời điểm chiến lược cho các nhà đầu tư quốc tế quan tâm đến thị trường Canada với nhiều tiềm năng phát triển.

Dự báo của IMF về khả năng dẫn đầu G7 về tăng trưởng

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (International Monetary Fund – IMF) trong báo cáo phân tích kinh tế toàn cầu mới nhất đã đánh giá Canada có tiềm năng dẫn đầu các nước G7 về tốc độ tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn 2025-2030. Các chuyên gia kinh tế của IMF và các tổ chức tài chính lớn nhận định rằng sự ổn định chính trị, chính sách tài khóa thận trọng và hệ thống tài chính vững mạnh của Canada đã tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước Canada trong tương lai.

IMF dự báo Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Canada sẽ duy trì mức tăng trưởng ổn định từ 2,5% đến 3% hàng năm sau 2025, cao hơn mức trung bình của các nước G7. Tốc độ tăng trưởng này sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho thị trường việc làm Canada, nâng cao thu nhập bình quân đầu người và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân Canada. Đồng thời, đà tăng trưởng này mở ra nhiều cơ hội đầu tư giá trị cho các nhà đầu tư quốc tế quan tâm đến thị trường Bắc Mỹ.

Chuyển dịch hướng kinh tế xanh – bền vững

Chiến lược chuyển dịch mạnh mẽ sang nền kinh tế xanh và bền vững là yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Canada trong dài hạn. Chính phủ Canada đã công bố kế hoạch và cam kết đầu tư hơn 100 tỷ đô la Canada vào các dự án năng lượng tái tạo, phát triển công nghệ sạch và xây dựng cơ sở hạ tầng xanh trong thập kỷ tới, nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Canada hiện đang tập trung phát triển các ngành công nghiệp chiến lược như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, sản xuất xe điện và công nghệ pin lưu trữ năng lượng. Bộ Tài chính và Bộ Môi trường Canada đang triển khai các chính sách ưu đãi thuế và chương trình hỗ trợ tài chính nhằm thu hút đầu tư vào các lĩnh vực này. Các sáng kiến này dự kiến sẽ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm mới trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng Canada và các ngành công nghiệp xanh đang phát triển nhanh chóng.

“Chiến lược kinh tế xanh của Canada không chỉ là giải pháp cho biến đổi khí hậu mà còn là động lực tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong thập kỷ tới.” – Bộ trưởng Môi trường và Biến đổi Khí hậu Canada

Chiến lược đầu tư vào kinh tế Canada cho doanh nghiệp quốc tế

Canada đang mở ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn cho các doanh nghiệp quốc tế trong giai đoạn sau 2025. Môi trường kinh doanh Canada được đánh giá cao về tính ổn định, với hệ thống pháp lý minh bạch dựa trên luật thông thường (common law) và dân luật (civil law) tại Quebec, cùng lực lượng lao động có trình độ học vấn cao. Vì những lý do này, định cư Canada và đầu tư vào thị trường này đang trở thành lựa chọn chiến lược của nhiều tập đoàn đa quốc gia từ khắp nơi trên thế giới.

Chính phủ Canada đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi đầu tư thông qua Cơ quan Phát triển Đầu tư Canada (Invest in Canada) để thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Các chính sách này bao gồm giảm thuế doanh nghiệp xuống mức cạnh tranh, cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính cho dự án đầu tư lớn, và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Các trung tâm kinh tế lớn của Canada như Toronto, Vancouver và Montreal đang phát triển thành các trung tâm thu hút đầu tư quốc tế với cơ sở hạ tầng hiện đại và hệ sinh thái khởi nghiệp năng động được hỗ trợ bởi các chương trình của chính phủ liên bang và tỉnh bang.

Ngành công nghiệp công nghệ thông tin và phần mềm ứng dụng

Ngành công nghệ thông tin và phần mềm ứng dụng của Canada đang phát triển mạnh mẽ và trở thành lĩnh vực đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư quốc tế. Các trung tâm công nghệ lớn của Canada như Toronto (Ontario), Vancouver (British Columbia) và Montreal (Quebec) đang được công nhận là các trung tâm công nghệ hàng đầu Bắc Mỹ, thường được gọi là “Thung lũng Silicon của phương Bắc” với hệ sinh thái gồm hàng nghìn công ty khởi nghiệp và các tập đoàn công nghệ toàn cầu.

Canada hiện đang dẫn đầu trong các lĩnh vực công nghệ chuyên biệt như phần mềm doanh nghiệp, công nghệ tài chính (fintech), công nghệ y tế (healthtech) và phát triển trò chơi điện tử. Chương trình Tín dụng Thuế cho Nghiên cứu Khoa học và Phát triển Thực nghiệm (Scientific Research and Experimental Development Tax Credit) của Canada cho phép các công ty công nghệ được hoàn thuế lên đến 35% chi phí nghiên cứu và phát triển. Chính sách này tạo lợi thế cạnh tranh đáng kể cho người Việt tại Canada và các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ cao.

Cơ hội thu hút vốn FDI trong lĩnh vực AI

Trí tuệ nhân tạo (AI) là lĩnh vực đầu tư chiến lược của Canada với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ liên bang. Canada đã đầu tư hơn 1 tỷ đô la Canada vào Chiến lược AI Quốc gia (Pan-Canadian Artificial Intelligence Strategy), tạo điều kiện phát triển cho các trung tâm nghiên cứu AI tầm cỡ thế giới tại Montreal (MILA), Toronto (Vector Institute) và Edmonton (AMII).

Các nhà đầu tư nước ngoài có nhiều cơ hội tham gia vào hệ sinh thái AI đang phát triển nhanh chóng của Canada thông qua các hình thức đầu tư trực tiếp (FDI), liên doanh hoặc mua lại các công ty công nghệ. Các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Microsoft, IBM và Meta (trước đây là Facebook) đã thiết lập các trung tâm nghiên cứu AI tại Canada, tạo ra môi trường thuận lợi cho các startup và doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển trong lĩnh vực AI và máy học.

“Canada đang trở thành điểm đến hàng đầu cho đầu tư AI toàn cầu nhờ vào nguồn nhân lực chất lượng cao, hệ sinh thái khởi nghiệp năng động và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ.” – Viện Nghiên cứu AI Vector

Với tầm nhìn chiến lược dài hạn và các chính sách đầu tư thông minh từ chính phủ liên bang và các tỉnh bang, Canada đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những nền kinh tế phát triển bền vững và hấp dẫn nhất thế giới sau năm 2025. Điều này mở ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư quốc tế, khi chi phí định cư Canada và đầu tư kinh doanh tại quốc gia này ngày càng trở nên hợp lý và mang lại hiệu quả kinh tế cao trong dài hạn.