Làn Sóng Di Cư Ngược Tại Canada – Thực Trạng Và Tác Động Đến Người Việt

Hiện tượng “di cư ngược” đang trở thành mối quan tâm lớn trong cộng đồng người Việt tại Canada. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, tạo nên xu hướng đáng chú ý đối với chính sách di trú và các chương trình định cư. Việc cắt giảm chỉ tiêu nhập cư từ 2025, khủng hoảng nhà ở và chi phí sinh hoạt tăng cao đã khiến nhiều người Việt phải cân nhắc lại quyết định sau nhiều năm sinh sống tại đất nước này.

Ngày càng nhiều người nhập cư Canada nhận quốc tịch rồi rời đi

Hiện tượng “di cư ngược” đang diễn ra tại Canada, nhưng không phải là xu hướng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thể di dân. Nhiều người nhập cư sau khi trải qua quá trình dài để nhận được quốc tịch Canada lại chọn cách rời khỏi đất nước này. Dù giấc mơ định cư tại quốc gia được xem là thiên đường của người nhập cư, thực tế một số người đã quyết định tìm kiếm cơ hội ở nơi khác sau khi đạt được tấm hộ chiếu màu xanh đắt giá.

Xu hướng mới: Vì sao người nhập cư rời Canada sau khi có quốc tịch?

Khác với mong đợi của chính phủ Canada, một số người nhập cư coi quốc tịch như “tấm vé bảo hiểm” hơn là cam kết gắn bó lâu dài. Họ lấy quốc tịch rồi di chuyển đến quốc gia khác để tìm cơ hội làm việc hoặc về nước gốc sinh sống.

Xu hướng này bắt đầu nổi lên từ những năm 2010, nhưng không có số liệu chính thức xác nhận tỷ lệ cụ thể. Theo các chuyên gia, việc rời Canada sau khi có quốc tịch không phải là hiện tượng phổ biến, mà chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh nhập cư tổng thể.

“Hộ chiếu Canada giờ đây trở thành công cụ di động toàn cầu. Nhiều người dùng nó như bảo hiểm nếu đất nước gốc gặp khó khăn hoặc để dễ dàng đi lại giữa các quốc gia phát triển.” – Nhận định từ một chuyên gia di trú tại Toronto.

Một số lý do chính khiến người nhập cư rời đi sau khi nhận quốc tịch:

• Cơ hội nghề nghiệp hạn chế và tình trạng “underemployment” – nhiều người có bằng cấp cao nhưng phải làm những công việc trình độ thấp hơn khả năng
• Chi phí sinh hoạt tăng cao, đặc biệt là giá nhà và các khoản chi sinh hoạt tại Canada tại các thành phố lớn
• Môi trường làm việc cạnh tranh và chênh lệch thu nhập giữa người bản xứ và người nhập cư
• Khí hậu khắc nghiệt (nhất là mùa đông kéo dài) ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống
• Khó khăn trong việc hòa nhập văn hóa và xây dựng mối quan hệ xã hội

Những nhóm đối tượng nào thường chọn rời đi sau khi nhận quốc tịch?

Việc rời Canada sau khi có quốc tịch không diễn ra đồng đều ở tất cả các nhóm nhập cư. Một số nhóm có xu hướng rời đi nhiều hơn:

Ngoài ra, còn có nhóm “nhà đầu tư không định cư” – những người chỉ mua bất động sản tại Canada hoặc đầu tư vào thị trường nhà đất để được quyền cư trú nhưng không thực sự sinh sống tại đây. Họ thường chỉ quay lại Canada vài tháng mỗi năm để duy trì tư cách thường trú.

Các yếu tố xã hội và kinh tế ảnh hưởng đến quyết định ra đi

Quyết định rời Canada sau khi có quốc tịch thường xuất phát từ nhiều yếu tố phức tạp, không đơn thuần chỉ là vấn đề kinh tế. Đây là những yếu tố chính ảnh hưởng đến xu hướng này:

• Chi phí nhà ở cao: Giá bất động sản tại các thành phố lớn như Toronto, Vancouver tăng chóng mặt khiến nhiều người khó có thể sở hữu nhà riêng, ngay cả với thu nhập khá. Chi phí định cư ở Canada ngày càng trở thành gánh nặng.
• Thị trường việc làm bão hòa: Cạnh tranh việc làm cao, nhiều người nhập cư gặp khó khăn trong việc tìm công việc phù hợp với chuyên môn. Hiện tượng “brain waste” (lãng phí chất xám) khi những người có bằng cấp cao chỉ tìm được việc làm trình độ thấp.
• Mối liên kết gia đình: Nhiều người nhập cư vẫn có gia đình tại đất nước gốc. Yếu tố tình cảm và trách nhiệm gia đình khiến họ muốn quay về, đặc biệt khi cha mẹ già cần chăm sóc.
• Cơ hội toàn cầu: Hộ chiếu Canada mở ra cánh cửa đi lại dễ dàng đến hơn 170 quốc gia không cần xin visa. Nhiều người tận dụng lợi thế này để tìm việc tại các quốc gia Châu Âu, Úc hoặc châu Á.
• Sự phát triển kinh tế ở quê nhà: Các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, tạo nhiều cơ hội cho những người có kinh nghiệm quốc tế và nói được tiếng Anh.

Chính phủ Canada đang đối mặt với thách thức khi một số người nhập cư được tuyển chọn kỹ lưỡng qua hệ thống Express Entry lại lựa chọn rời đi sau khi được cấp quốc tịch. Tuy nhiên, đây không phải là xu hướng phổ biến, mà chỉ là một phần nhỏ trong bối cảnh nhập cư rộng lớn hơn.

“Có quốc tịch Canada là một lợi thế lớn, nhưng không phải là lý do đủ mạnh để giữ chân mọi người ở lại nếu họ không tìm thấy cơ hội phát triển tương xứng với kỳ vọng của mình.” – Chia sẻ từ một cư dân gốc Việt tại Montreal đang cân nhắc chuyển đến Singapore làm việc.

Hiện tượng “quốc tịch nhưng không định cư” đang trở thành thách thức đối với Canada, nhưng không phải là vấn đề lớn trong bối cảnh chính sách nhập cư hiện tại.

Nguyên nhân khiến người nhập cư rời khỏi Canada sau khi có quốc tịch

Sở hữu quốc tịch Canada từng được xem là giấc mơ của nhiều người Việt, nhưng thực tế lại khác xa so với mong đợi. Hiện tượng “brain drain” (chảy máu chất xám) đang diễn ra khi ngày càng nhiều người nhập cư – thậm chí đã có quốc tịch – quyết định rời Canada để tìm kiếm cơ hội ở nơi khác. Nhiều người trở về quê hương, số khác chuyển đến các quốc gia có chi phí sống thấp hơn như Mexico, Bồ Đào Nha, hay thậm chí là Mỹ.

Chi phí sinh hoạt và giá nhà tăng ảnh hưởng như thế nào?

Đắt đỏ – từ ngữ được dùng nhiều nhất khi nói về cuộc sống ở Canada hiện nay. Theo khảo sát từ Hội đồng Thống kê Canada và Hiệp hội Bất động sản Quốc gia (CREA), giá nhà tại Toronto và Vancouver đã tăng mạnh trong những năm gần đây nhưng có dấu hiệu điều chỉnh giảm nhẹ vào cuối năm 2023 do lãi suất tăng cao. Đối với người nhập cư Việt Nam, cú sốc này còn nặng nề hơn khi phải đối mặt với thực tế chênh lệch kinh tế.

Tại Vancouver, một căn hộ một phòng ngủ có giá thuê trung bình 2.500 CAD/tháng – tương đương gần 45 triệu đồng. Với mức lương tối thiểu tại Ontario hiện là 16,55 CAD/giờ (từ tháng 10/2024), nhiều người Việt phải làm thêm 2-3 công việc chỉ để chi trả chi phí thuê nhà. Chưa kể các khoản chi phí sinh hoạt ở Canada khác như thực phẩm, điện nước, phí bảo hiểm xe… đều liên tục tăng cao.

“Tôi đã làm việc ở Toronto được 8 năm, có quốc tịch, nhưng vẫn không đủ tiền mua nhà. Mỗi tháng, sau khi trả hết các khoản, tôi chỉ để dành được khoảng 300 đô. Với tốc độ này, phải 30 năm nữa tôi mới có đủ tiền đặt cọc mua căn hộ nhỏ.” – Anh Tuấn, 37 tuổi, kỹ sư IT người Việt tại Toronto.

Thời tiết khắc nghiệt cũng góp phần đẩy chi phí lên cao. Mùa đông kéo dài 5-6 tháng khiến hóa đơn sưởi ấm chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách hộ gia đình. Nhiều người Việt không quen với cái lạnh -20°C đã quay về Việt Nam hoặc di cư đến các bang ấm hơn tại Mỹ như Florida hay California.

Thị trường lao động và sự công nhận bằng cấp ra sao?

Một nghịch lý của kinh tế Canada là dù quốc gia này rất cần lao động có tay nghề, nhưng lại không công nhận bằng cấp và kinh nghiệm từ nước ngoài. Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Chính sách Canada, có đến 47% người nhập cư có bằng đại học phải làm những công việc không tương xứng với trình độ của họ.

Bác sĩ làm tài xế taxi, kỹ sư làm nhân viên kho, giáo viên trở thành người bán hàng… đây là thực tế phổ biến với người nhập cư Việt Nam. Để được công nhận bằng cấp, họ phải trải qua quá trình phức tạp, tốn kém và mất nhiều năm, đôi khi phải học lại từ đầu.

• Chứng chỉ ECA (Educational Credential Assessment) có thể tốn từ 200-500 CAD và mất 3-4 tháng để hoàn thành.
• Nhiều ngành nghề yêu cầu bằng cấp của Canada, buộc người nhập cư phải học lại 2-4 năm với học phí cao hoặc tham dự kỳ thi chuyên môn theo quy định từng ngành.
• Yêu cầu “kinh nghiệm làm việc tại Canada” tạo ra vòng luẩn quẩn: không có kinh nghiệm thì không được nhận việc, không được nhận việc thì không có kinh nghiệm.

Bà Hương, 45 tuổi, từng là giảng viên đại học tại Việt Nam nhưng sang Canada phải bắt đầu với công việc phụ bếp: “Tôi đã cố gắng học lại, vừa đi làm vừa đi học, nhưng sau 6 năm vẫn chỉ làm được trợ lý giảng dạy với mức lương không đủ sống. Cuối cùng tôi quyết định chuyển sang Mỹ theo visa lao động và tìm được việc tốt hơn nhiều.”

Ngay cả với những người đã định cư lâu năm và có bằng cấp Canada, sự phân biệt đối xử tinh vi vẫn tồn tại. Nghiên cứu của Đại học Toronto cho thấy, với cùng một hồ sơ xin việc, ứng viên có tên châu Á nhận được số lượng phản hồi ít hơn 28% so với ứng viên có tên phương Tây.

Chính sách xã hội, trục xuất và áp lực cộng đồng tác động thế nào?

Vấn đề phức tạp hơn với phúc lợi xã hội và chính sách nhập cư Canada. Những năm gần đây, Canada đã mở rộng các chương trình đoàn tụ gia đình, bao gồm cả cha mẹ và ông bà thông qua Chương trình Bảo lãnh Cha mẹ và Ông bà (Parents and Grandparents Program – PGP). Chính phủ Canada công bố mục tiêu tiếp nhận hơn 500.000 người nhập cư mỗi năm từ 2023 đến 2025, trong đó có ưu tiên cho diện đoàn tụ gia đình.

Đáng chú ý, theo luật hiện hành của Canada (Citizenship Act), việc tước quốc tịch chỉ áp dụng trong một số trường hợp nghiêm trọng như gian lận hoặc che giấu thông tin quan trọng khi nộp đơn xin thường trú hoặc quốc tịch. Tuy nhiên, số lượng bị tước quốc tịch rất nhỏ so với tổng số người được cấp quốc tịch mỗi năm; ví dụ giai đoạn 2018–2022 chỉ ghi nhận vài trăm trường hợp trên hàng trăm nghìn hồ sơ.

Áp lực hòa nhập cũng là thách thức lớn. Người Việt tại Canada thường phải đối mặt với rào cản ngôn ngữ và văn hóa. Mặc dù Canada tự hào là quốc gia đa văn hóa, nhưng khoảng cách giữa các cộng đồng vẫn rất lớn. Nhiều người Việt cảm thấy cô đơn, thiếu kết nối xã hội, nhất là người cao tuổi và những người sống ở các vùng ít người Việt.

Đối với nhiều gia đình có con nhỏ, áp lực giáo dục cũng là lý do khiến họ rời Canada. Hệ thống giáo dục Canada được xếp hạng cao trong các đánh giá quốc tế như PISA của OECD, nhưng nhiều bậc phụ huynh Việt Nam vẫn lo ngại con em họ không được đào tạo đủ kỹ năng cạnh tranh toàn cầu, nên đã chọn quay về Việt Nam hoặc chuyển đến các quốc gia có nền giáo dục nghiêm khắc hơn.

“Sau 12 năm ở Canada, chúng tôi quyết định về Việt Nam vì con tôi sắp vào đại học. Ở Canada, con được tự do phát triển nhưng thiếu kỹ năng học tập chăm chỉ. Chúng tôi muốn con được đào tạo trong môi trường cạnh tranh hơn để chuẩn bị cho tương lai.” – Chị Lan, người vừa trở về TP.HCM sau nhiều năm sống ở Montreal.

Khi đối mặt với những khó khăn này, nhiều người nhập cư đã nhận ra rằng tấm hộ chiếu Canada chỉ là một phần của câu chuyện thành công. Chất lượng cuộc sống, cơ hội nghề nghiệp và sự hạnh phúc cá nhân mới là những yếu tố quyết định cuối cùng của hành trình di cư.

Tác động của làn sóng di cư ngược đối với cộng đồng Việt tại Canada

Hiện tượng di cư ngược đang tạo nên những biến động sâu rộng trong cộng đồng người Việt tại Canada. Khác với làn sóng di cư vào Canada tiếp diễn suốt nhiều thập kỷ qua, xu hướng “hồi hương” hay chuyển đến quốc gia thứ ba đang gia tăng, đặc biệt sau đại dịch COVID-19 và những thay đổi chính sách nhập cư gần đây. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, tạo ra những thách thức mới cho cộng đồng. Những người từng bỏ công sức xây dựng cuộc sống mới tại xứ lá phong giờ đây phải cân nhắc quyết định khó khăn về tương lai.

Người Việt tại Canada bị ảnh hưởng gì từ xu hướng này?

Cộng đồng người Việt tại Canada đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi xu hướng di cư ngược diễn ra. Nhiều gia đình bị chia cắt khi một số thành viên quyết định trở về Việt Nam vì lý do kinh tế hoặc gia đình, trong khi các thành viên khác vẫn muốn ở lại. Điều này tạo ra áp lực tâm lý và xáo trộn trong mối quan hệ gia đình vốn đã phức tạp bởi khoảng cách văn hóa giữa các thế hệ.

“Cộng đồng người Việt đã xây dựng được mạng lưới hỗ trợ rất lớn tại các thành phố như Toronto và Vancouver, nhưng giờ đây đang chứng kiến nhiều người rời đi. Điều này có thể làm suy yếu nền tảng cộng đồng mà chúng ta đã dày công xây dựng trong nhiều thập kỷ.” – Hội người Việt Toronto

Tác động kinh tế cũng không kém phần nghiêm trọng, với nhiều doanh nghiệp của người Việt phải đóng cửa hoặc thu hẹp quy mô do chủ nhân hoặc nhân viên chủ chốt rời đi. Các khu phố Việt (Little Saigon) tại nhiều thành phố lớn đang mất dần sự sôi động, ảnh hưởng đến không chỉ việc kinh doanh mà còn cả bản sắc văn hóa của cộng đồng. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, để lại khoảng trống lớn trong cộng đồng.

• Nhiều gia đình gặp khó khăn khi cân nhắc giữa chi phí sinh hoạt cao tại Canada và cơ hội kinh tế có thể tốt hơn tại Việt Nam
• Người cao tuổi di cư theo diện bảo lãnh đặc biệt cảm thấy cô đơn, khó hòa nhập và muốn trở về quê hương
• Sinh viên và người lao động tạm thời gặp áp lực khi visa du học Canada hoặc giấy phép làm việc hết hạn mà không có con đường rõ ràng để ở lại
• Sự thiếu hụt nguồn nhân lực trong các tổ chức cộng đồng, các lớp dạy tiếng Việt và các hoạt động văn hóa dân tộc

Mặt khác, nhiều người Việt là thường trú nhân Canada cảm thấy lo lắng về quy định cư trú vật lý, buộc họ phải lựa chọn giữa việc duy trì tư cách thường trú nhân và cơ hội việc làm hoặc kinh doanh ở quê nhà. Nhiều người phải liên tục di chuyển qua lại, tạo ra tình trạng “sống hai nơi” không thực sự ổn định cho bản thân và gia đình. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, gây ra những hệ lụy không nhỏ cho cộng đồng.

Cộng đồng hỗ trợ nhau ra sao trước các thay đổi chính sách?

Đứng trước làn sóng di cư ngược, cộng đồng người Việt đã nhanh chóng thành lập các mạng lưới hỗ trợ nhau. Các hiệp hội người Việt tại các thành phố lớn như Toronto, Montreal và Vancouver đã tổ chức nhiều buổi hội thảo tư vấn về luật di trú, cập nhật những thay đổi chính sách mới nhất, và hướng dẫn các phương án để duy trì tư cách pháp lý tại Canada.

Các diễn đàn trực tuyến và nhóm Facebook của người Việt tại Canada trở thành nơi chia sẻ thông tin quý giá. Người dân trao đổi kinh nghiệm về quy trình Express Entry Canada, chia sẻ các chiến lược để đối phó với thay đổi điểm CRS, và hỗ trợ nhau tìm kiếm cơ hội việc làm để đáp ứng yêu cầu về kinh nghiệm làm việc tại Canada. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, nhưng cộng đồng vẫn nỗ lực hỗ trợ nhau vượt qua khó khăn.

Đáng chú ý là sự phát triển của các dịch vụ “cầu nối” giúp những người quyết định trở về Việt Nam vẫn duy trì mối liên hệ với Canada. Các dịch vụ này bao gồm tư vấn thuế xuyên biên giới, quản lý tài sản từ xa, và hỗ trợ duy trì quyền lợi y tế cho những người tạm thời rời Canada nhưng có kế hoạch quay lại. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, nhưng nhờ các dịch vụ này, họ vẫn có thể duy trì mối liên kết với cộng đồng.

Dù đối mặt với nhiều thách thức, tinh thần “tương thân tương ái” vẫn là nét đẹp văn hóa được cộng đồng người Việt tại Canada gìn giữ và phát huy. Chính tinh thần này đã giúp nhiều người vượt qua khó khăn trong quá trình lựa chọn ở lại hay trở về.

Một số tổ chức cộng đồng đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương và liên bang để đề xuất những điều chỉnh chính sách phù hợp hơn với hoàn cảnh đặc thù của người Việt. Đây là nỗ lực quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của cộng đồng, đặc biệt trong bối cảnh Canada đang liên tục thay đổi các chương trình nhập cư. Ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, nhưng cộng đồng vẫn kiên cường tìm cách thích nghi và phát triển.

Chính sách mới của chính phủ Canada liên quan đến hiện tượng này

Trong bối cảnh biến động gần đây, chính phủ Canada đã công bố loạt chính sách mới nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn tình hình nhập cư và định cư trên toàn lãnh thổ. Những điều chỉnh này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược quản lý nhân khẩu của quốc gia lá phong, đặc biệt là sau khi tỷ lệ nhập cư tăng đột biến trong giai đoạn hậu đại dịch. Đáng chú ý, ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi, tạo ra thách thức mới cho chính sách định cư.

Những điều chỉnh về định cư, thường trú nhân và trục xuất là gì?

Bộ Di trú, Người tị nạn và Quốc tịch Canada (IRCC) vừa ban hành một loạt quy định mới về quản lý định cư. Nghiêm ngặt hơn, phức tạp hơn và mang tính chọn lọc cao hơn – đó là những từ khóa mô tả chính xác hướng đi hiện nay của cơ quan này. Theo Kế hoạch Mức nhập cư Canada 2025–2027, mục tiêu là 395.000 người cho năm 2025, 380.000 người cho năm 2026 và 365.000 người cho năm 2027. Đây là sự điều chỉnh giảm nhẹ so với kế hoạch trước đó, nhưng không phải là cắt giảm đột ngột.

Sự thay đổi này không chỉ nằm ở con số. Toàn bộ quy trình xét duyệt hồ sơ cũng được làm mới với các tiêu chí chặt chẽ hơn về ngôn ngữ, trình độ chuyên môn và khả năng hội nhập. Một điểm đáng chú ý là chính phủ đã tăng cường quản lý nhập cư tạm thời, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi.

“Chúng tôi muốn đảm bảo rằng những người được chấp nhận định cư tại Canada thực sự có khả năng đóng góp cho nền kinh tế và xã hội, đồng thời có thể hội nhập thành công vào đời sống của người dân Canada” – Bộ trưởng Di trú Marc Miller phát biểu tại một cuộc họp báo ở Ottawa.

Đáng chú ý, hệ thống Express Entry Canada – vốn là con đường phổ biến nhất dành cho lao động tay nghề cao – cũng chứng kiến những thay đổi lớn. Điểm CRS tối thiểu để nhận được thư mời (ITA) đã dao động tùy theo từng đợt rút thăm, phản ánh xu hướng chọn lọc kỹ hơn. Nhiều ứng viên đã phải tìm đến các chương trình định cư tỉnh bang như định cư Manitoba hay New Brunswick PNP như một giải pháp thay thế.

• Quy định mới đòi hỏi người nộp đơn xin PR phải cung cấp lịch sử cư trú chi tiết 10 năm gần nhất.
• Thời gian xét duyệt đơn xin gia hạn thẻ PR có thể kéo dài hơn so với trước đây.
• Chi phí nộp đơn xin PR đã tăng từ tháng 4/2024, nhưng mức tăng cụ thể tùy thuộc vào từng diện.
• Quy trình kiểm tra lý lịch tư pháp được tăng cường, nhưng chưa có thông báo chính thức về việc kết nối với cơ sở dữ liệu quốc tế.

Quy định mới về kiểm soát giấy phép lưu trú có thay đổi không?

Câu trả lời là có, và những thay đổi này khá đáng kể. Chính phủ Canada đã siết chặt quản lý đối với các loại giấy phép lưu trú tạm thời, bao gồm visa du học, visa lao động và visa du lịch dài hạn. Điều này nhằm giảm thiểu tình trạng lạm dụng hệ thống, đặc biệt khi ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi.

Đối với giấy phép lao động, chính phủ đã yêu cầu người lao động phải nộp đơn xin chấp thuận trước khi thay đổi nơi làm việc. Quy trình này có thể kéo dài từ 2-3 tháng, gây khó khăn cho nhiều người. Đây là một phần của nỗ lực kiểm soát chặt chẽ hơn thị trường lao động.

Về visa du học, giấy phép học tập giờ đây được cấp với điều kiện sinh viên phải chứng minh khả năng tài chính và mục đích học tập rõ ràng. Chính phủ cũng siết chặt hạn ngạch visa du học và điều kiện tham gia chương trình làm việc sau tốt nghiệp (PGWP).

Kế hoạch giảm chỉ tiêu thường trú nhân ảnh hưởng như thế nào?

Việc điều chỉnh giảm nhẹ chỉ tiêu thường trú nhân theo Kế hoạch Mức nhập cư Canada 2025–2027 đã tạo ra một làn sóng lo ngại trong cộng đồng người Việt đang có kế hoạch định cư tại Canada. Theo các chuyên gia từ các công ty tư vấn định cư uy tín, điều này sẽ tác động trực tiếp đến độ khó của hồ sơ xin định cư, đặc biệt khi ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi.

Cụ thể, điểm CRS tối thiểu trong hệ thống Express Entry đã dao động tùy theo từng đợt rút thăm, phản ánh xu hướng chọn lọc kỹ hơn. Điều này khiến nhiều ứng viên buộc phải nâng cấp trình độ tiếng Anh/Pháp hoặc tìm kiếm cơ hội học tập/làm việc thêm để tích lũy điểm.

Đồng thời, chương trình định cư diện gia đình cũng chịu ảnh hưởng. Thời gian chờ đợi cho bảo lãnh vợ/chồng có thể kéo dài hơn so với trước đây. Còn đối với bảo lãnh cha mẹ, thời gian chờ cũng tăng lên đáng kể.

“Nếu bạn đang cân nhắc định cư Canada trong 1-2 năm tới, hãy chuẩn bị cho một cuộc đua khó khăn hơn rất nhiều. Tốt nhất là nên bắt đầu ngay từ bây giờ với chiến lược rõ ràng và kỳ vọng thực tế” – cảnh báo từ một chuyên gia tư vấn định cư có văn phòng tại Toronto và Hà Nội.

Những nhóm đối tượng chịu tác động mạnh nhất bao gồm:

• Lao động tay nghề cao có điểm CRS thấp.
• Người xin định cư diện gia đình (đặc biệt là bảo lãnh cha mẹ, anh chị em).
• Du học sinh có ý định ở lại sau tốt nghiệp.
• Các doanh nhân muốn định cư qua con đường đầu tư.

Tuy nhiên, một số cửa ngõ vẫn đang mở rộng, như chương trình định cư diện ngành nghề thiếu hụt dành cho các vị trí như y tá, kỹ sư phần mềm, thợ hàn và đầu bếp. Người Việt có tay nghề trong những lĩnh vực này vẫn có cơ hội cao nếu đáp ứng được các yêu cầu về kinh nghiệm và trình độ ngoại ngữ, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều người nhập cư Canada đang nhận quốc tịch rồi sau đó rời đi.

Lưu ý quan trọng cho người Việt đang cân nhắc định cư hoặc chuyển đi khỏi Canada

Khi đã trở thành công dân Canada, nhiều người Việt đứng giữa ngã ba đường: tiếp tục sống tại “xứ lá phong”, chuyển đến quốc gia khác, hay thậm chí quay về Việt Nam. Đây không chỉ là quyết định đơn thuần về địa lý mà còn liên quan đến cả sự nghiệp, gia đình và kế hoạch tài chính dài hạn của bạn.

Khi nào nên cân nhắc việc ở lại hay rời đi sau khi đã có quốc tịch?

Sau khi trở thành công dân Canada, bạn có quyền sinh sống ở bất kỳ đâu trên thế giới mà không bị mất quốc tịch. Tuy nhiên, việc duy trì một số quyền lợi tại Canada (như bảo hiểm y tế tỉnh bang hoặc các phúc lợi xã hội) vẫn phụ thuộc vào thời gian thực tế bạn cư trú tại Canada mỗi năm và quy định cụ thể của từng tỉnh bang. Nếu rời khỏi Canada quá lâu, bạn có thể mất quyền tiếp cận một số dịch vụ này.

Chị Hương, đã sống ở Toronto được 9 năm chia sẻ: “Sau khi có quốc tịch Canada, tôi và chồng đã mất gần 2 năm cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định chuyển đến Singapore vì cơ hội công việc tốt hơn. Giữ hộ chiếu Canada là lợi thế lớn khi di chuyển quốc tế và vẫn để ngỏ cánh cửa quay lại nếu cần.”

Những người đã trở thành thường trú nhân Canada nhưng chưa nhập quốc tịch nên cẩn trọng hơn. Anh Minh, một kỹ sư IT chia sẻ: “Tôi suýt mất tư cách thường trú vì về Việt Nam làm việc quá lâu mà chưa đủ điều kiện xin quốc tịch. May mắn là tôi quay lại Toronto kịp thời. Giờ đã có hộ chiếu Canada, tôi tự do đi lại mà không lo về việc tích ngày ở Canada.”

“Tấm hộ chiếu Canada mở ra quyền tự do đi lại toàn cầu, nhưng không có nghĩa là bạn phải cắt đứt mọi liên hệ với Việt Nam. Nhiều người chọn giải pháp ‘hai quê hương’ – sống vài tháng ở Canada để duy trì các quyền lợi y tế, và phần còn lại của năm ở Việt Nam.”

– Lời khuyên từ một chuyên gia tư vấn định cư có 15 năm kinh nghiệm

Các yếu tố nên cân nhắc khi quyết định thời điểm rời Canada:

• Sức khỏe và hệ thống y tế: Hệ thống y tế Canada là một trong những thế mạnh của đất nước này. Nếu bạn hoặc người thân có vấn đề sức khỏe cần chăm sóc y tế chuyên sâu, ở lại có thể là lựa chọn tốt hơn.
• Phát triển của con cái: Nếu con bạn đang trong độ tuổi học tập quan trọng, việc ổn định ở một nơi (dù là Canada hay về Việt Nam) sẽ tốt hơn cho sự phát triển của chúng.
• Cơ hội kinh tế: So sánh kỹ lương thực, cơ hội thăng tiến và tiết kiệm dài hạn giữa Canada và nơi bạn dự định chuyển đến.
• Kế hoạch hưu trí: Canada có hệ thống phúc lợi xã hội tốt cho người cao tuổi, nhưng về Việt Nam nghỉ hưu với lương hưu Canada có thể mang lại chất lượng sống cao hơn nhờ chi phí thấp.

Là người Việt có quốc tịch Canada, bạn có lợi thế lớn khi di chuyển quốc tế. Hộ chiếu Canada được miễn thị thực tại nhiều quốc gia, giúp bạn dễ dàng đi du lịch và thăm dò cơ hội làm việc tại nhiều nơi trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.