Thường trú nhân Canada trong hệ thống nhập cư 2025

Với nhiều người Việt mong muốn định cư tại Canada, thường trú nhân (Permanent Resident – PR) là bước đệm quan trọng để ổn định cuộc sống lâu dài tại quốc gia này. Khác với visa tạm trú, PR không chỉ mang lại quyền sinh sống và làm việc hợp pháp trên toàn lãnh thổ Canada, mà còn mở ra cơ hội nhập quốc tịch trong tương lai. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ những quyền lợi, trách nhiệm và sự khác biệt giữa PR và công dân Canada. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về tư cách thường trú nhân, điều kiện duy trì, và lý do vì sao PR là một trong những trạng thái định cư được nhiều người săn đón nhất hiện nay.

Tổng quan về thường trú nhân Canada

Thường trú nhân Canada là gì?

Thường trú nhân Canada (Permanent Resident – PR) là người nước ngoài được Chính phủ Canada cấp quyền sinh sống, làm việc và học tập hợp pháp tại Canada mà không cần phải gia hạn visa định kỳ. Đây là tư cách pháp lý cho phép người nước ngoài định cư dài hạn tại đất nước này nhưng chưa phải là công dân Canada.

Khi một người trở thành thường trú nhân Canada, họ sẽ được cấp thẻ PR (Permanent Resident Card) – giấy tờ chính thức xác nhận tư cách thường trú. Thẻ này có giá trị 5 năm và cần được gia hạn sau khi hết hạn để duy trì tư cách thường trú.

Để duy trì tư cách thường trú, người nước ngoài phải cư trú tại Canada ít nhất 730 ngày (2 năm) trong khoảng thời gian 5 năm để đáp ứng yêu cầu cư trú theo quy định của Chính phủ.

Lợi ích khi trở thành thường trú nhân Canada

Thường trú nhân Canada được hưởng nhiều quyền lợi thiết thực gần như công dân bản địa. Điều này khiến tư cách thường trú trở thành mục tiêu hấp dẫn cho nhiều người Việt Nam muốn định cư tại Canada.

• Quyền làm việc và học tập: Thường trú nhân được tự do làm việc cho bất kỳ đơn vị tuyển dụng nào tại Canada mà không cần giấy phép lao động. Họ cũng được tiếp cận các chương trình giáo dục và đào tạo với mức học phí như công dân Canada.
• Tiếp cận hệ thống y tế công: Thường trú nhân được hưởng chế độ chăm sóc y tế Canada miễn phí hoặc chi phí thấp thông qua hệ thống bảo hiểm y tế công của từng tỉnh bang.
• Phúc lợi xã hội: Được tiếp cận các chương trình phúc lợi xã hội của Canada bao gồm trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp gia đình, lương hưu và các chương trình hỗ trợ khác.
• Bảo vệ theo luật Canada: Thường trú nhân được bảo vệ đầy đủ theo Hiến chương Quyền và Tự do của Canada, đảm bảo các quyền cơ bản như tự do ngôn luận, tự do tín ngưỡng và quyền được đối xử công bằng.
• Con đường trở thành công dân: Sau khi duy trì tư cách thường trú trong 3 năm (trong vòng 5 năm), thường trú nhân có thể nộp đơn xin nhập quốc tịch Canada.

Sự khác biệt giữa thường trú nhân và công dân Canada

Mặc dù thường trú nhân được hưởng nhiều quyền lợi tương tự công dân Canada, vẫn có những khác biệt quan trọng giữa hai tư cách pháp lý này mà người Việt muốn định cư cần hiểu rõ.

Nhiều thường trú nhân chọn giữ nguyên tư cách này mà không chuyển sang công dân vì muốn duy trì quốc tịch gốc, đặc biệt khi đến từ các quốc gia không cho phép hai quốc tịch. Tuy nhiên, đa số thường trú nhân Việt Nam tại Canada thường sẽ tiến tới nhập quốc tịch sau khi đủ điều kiện để được hưởng đầy đủ quyền lợi của một công dân.

Các chương trình định cư Canada phổ biến cho người Việt

Người Việt đang ngày càng quan tâm đến việc định cư tại Canada – quốc gia được đánh giá cao về chất lượng sống, an ninh và cơ hội phát triển. Hàng năm, chính phủ Canada mở ra nhiều con đường nhập cư khác nhau phù hợp với từng đối tượng người Việt có nguyện vọng trở thành thường trú nhân tại “xứ sở lá phong”.

Chương trình Express Entry có phù hợp với bạn không?

Express Entry là hệ thống quản lý hồ sơ trực tuyến dành cho những người muốn định cư Canada thông qua con đường lao động tay nghề. Đây là lựa chọn ưu tiên cho người Việt có trình độ học vấn cao, kỹ năng chuyên môn tốt và khả năng ngoại ngữ thành thạo.

Chương trình này đánh giá ứng viên thông qua hệ thống điểm CRS (Comprehensive Ranking System) dựa trên nhiều yếu tố như tuổi tác, trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc và khả năng ngôn ngữ. Người có điểm số cao sẽ nhận được lời mời nộp hồ sơ xin thường trú nhân (ITA).

Express Entry là chương trình xử lý hồ sơ nhanh nhất tại Canada, thời gian xử lý trung bình chỉ từ 6-8 tháng kể từ khi nộp đơn đầy đủ.

Để biết mình có phù hợp với chương trình này không, người Việt cần đánh giá khả năng cạnh tranh dựa trên các yếu tố sau:

• Độ tuổi lý tưởng từ 20-29 (được điểm cao nhất)
• Có bằng cấp được Canada công nhận (tối thiểu cần chứng chỉ ECA)
• Điểm IELTS tối thiểu 6.0 mỗi kỹ năng hoặc tương đương
• Có ít nhất 1 năm kinh nghiệm làm việc toàn thời gian trong nghề nghiệp thuộc danh sách NOC của Canada

Chương trình đề cử tỉnh bang (PNP) có những ưu điểm gì?

Với những người Việt khó đạt điểm CRS cao trong Express Entry, Chương trình đề cử tỉnh bang (PNP) là lựa chọn thực tế hơn. Mỗi tỉnh/vùng lãnh thổ của Canada (trừ Quebec) đều có chương trình PNP riêng để thu hút người nhập cư đáp ứng nhu cầu kinh tế và thị trường lao động địa phương.

Ưu điểm lớn nhất của PNP là cơ hội cao hơn cho ứng viên không đủ điểm trong hệ thống Express Entry. Khi nhận được đề cử từ một tỉnh bang, ứng viên sẽ được cộng thêm 600 điểm CRS – gần như đảm bảo nhận được ITA trong vòng rút tiếp theo.

Chương trình PNP thường đòi hỏi người nhập cư cam kết sinh sống và làm việc tại tỉnh bang đề cử trong khoảng thời gian nhất định sau khi được cấp thường trú nhân.

Định cư diện lao động tay nghề cần đáp ứng điều kiện nào?

Định cư diện lao động tay nghề là con đường phổ biến nhất cho người Việt muốn chuyển đến Canada sinh sống. Chương trình này bao gồm ba nhóm chính: Chương trình Lao động tay nghề Liên bang (FSWP), Chương trình Thợ lành nghề Liên bang (FSTP) và Canadian Experience Class (CEC).

• Độ tuổi, học vấn, kinh nghiệm làm việc yêu cầu ra sao?
  • Độ tuổi: Ứng viên từ 20-29 tuổi được điểm tối đa (100/1200 điểm CRS). Điểm giảm dần khi tuổi tăng.
  • Học vấn: Tối thiểu cần bằng cao đẳng/đại học được đánh giá bởi một tổ chức ECA được Canada công nhận.
  • Kinh nghiệm làm việc: Cần ít nhất 1 năm (1.560 giờ) làm việc toàn thời gian liên tục trong vòng 10 năm gần nhất, với công việc thuộc nhóm TEER 0, 1, 2 hoặc 3 theo hệ thống phân loại nghề nghiệp NOC của Canada.
  • Công việc phải thuộc danh mục nghề nghiệp được Canada công nhận, tốt nhất là thuộc các ngành thiếu hụt nhân lực.
• Trình độ tiếng Anh/Pháp cần đạt mức nào để nộp hồ sơ?
  • Chứng chỉ tiếng Anh: Tối thiểu cần IELTS-General với điểm 6.0 trở lên cho mỗi kỹ năng (FSWP), hoặc 5.0-5.5 cho FSTP.
  • Chứng chỉ tiếng Pháp: TEF/TCF với mức điểm tương đương CLB 7 cho FSWP hoặc CLB 5 cho FSTP.
  • Ứng viên thông thạo cả hai ngôn ngữ sẽ được cộng điểm đáng kể trong hệ thống tính điểm.
  • Người định cư Canada bằng tiếng Pháp có thể được ưu tiên thông qua các chương trình dành riêng cho người nói tiếng Pháp tại các tỉnh bang như Ontario, Manitoba và New Brunswick.

Định cư diện đầu tư tại Canada có yêu cầu tài chính như thế nào?

Đối với người Việt có tiềm lực tài chính mạnh, định cư diện đầu tư là lựa chọn đáng cân nhắc. Chương trình này không đặt nặng các yêu cầu về ngôn ngữ hay bằng cấp nhưng đòi hỏi khả năng tài chính đáng kể.

Các chương trình đầu tư phổ biến bao gồm:

• Start-up Visa: Dành cho doanh nhân có ý tưởng kinh doanh sáng tạo và được tổ chức đầu tư được chỉ định tại Canada chấp thuận. Không yêu cầu số vốn tối thiểu, nhưng cần có khoản đầu tư từ 75.000-200.000 CAD từ các quỹ đầu tư được Canada công nhận.
• Chương trình doanh nhân tỉnh bang: Mỗi tỉnh có yêu cầu khác nhau, thường đòi hỏi kinh nghiệm quản lý và tài sản ròng từ 300.000-500.000 CAD, cùng khả năng đầu tư từ 150.000-300.000 CAD.
• Quebec Investor Program: Yêu cầu tài sản ròng tối thiểu 2 triệu CAD và đầu tư không hoàn lại 1,2 triệu CAD. Chương trình này thường tạm ngừng và mở lại theo chu kỳ.

Lưu ý: Chương trình Đầu tư Nhập cư Liên bang đã chính thức đóng cửa từ năm 2014. Hiện nay, các chương trình đầu tư chủ yếu được vận hành ở cấp tỉnh bang.

Ngoài ra, chương trình Owner-Operator LMIA cũng là lựa chọn phổ biến cho doanh nhân Việt. Chương trình này yêu cầu mua lại hoặc thành lập doanh nghiệp tại Canada, tạo việc làm cho người Canada và được cấp LMIA cho vị trí quản lý cấp cao. Chi phí đầu tư thường từ 250.000-500.000 CAD tùy quy mô doanh nghiệp.

Điều kiện và thủ tục xin thường trú nhân Canada

Để trở thành thường trú nhân Canada, bạn cần hoàn thành quy trình nộp hồ sơ với nhiều giấy tờ cụ thể và tuân thủ từng bước theo đúng quy định của Chính phủ Canada. Việc nắm rõ giấy tờ cần thiết và quy trình xét duyệt sẽ giúp quá trình xin thường trú diễn ra suôn sẻ và tăng cơ hội được chấp thuận.

Hồ sơ xin định cư gồm những giấy tờ gì?

Hồ sơ xin định cư Canada cần được chuẩn bị đầy đủ và chính xác theo từng diện di trú. Tùy theo chương trình định cư Canada bạn lựa chọn như Express Entry, Provincial Nominee Program (PNP) hay diện gia đình, các yêu cầu hồ sơ có thể khác nhau, nhưng nhìn chung đều phải bao gồm những giấy tờ cơ bản sau.

• Đơn xin thường trú nhân (IMM 0008)
• Mẫu thông tin bổ sung về gia đình (IMM 5406)
• Mẫu khai lý lịch (IMM 5669)
• Hộ chiếu còn hạn ít nhất 6 tháng
• Ảnh thẻ theo quy chuẩn Canada
• Giấy khai sinh và giấy tờ chứng minh quan hệ gia đình (nếu có)
• Bằng cấp học vấn (kèm ECA – chứng chỉ đánh giá học vấn)
• Chứng chỉ ngoại ngữ (IELTS hoặc TEF Canada)
• Hợp đồng lao động và thư mời làm việc (nếu có)

Cần chuẩn bị giấy tờ cá nhân, tài chính và công việc như thế nào?

Giấy tờ cá nhân cần được chuẩn bị chính xác, đảm bảo tính pháp lý và được dịch sang tiếng Anh hoặc tiếng Pháp bởi dịch giả được công nhận. Đối với hồ sơ tài chính, bạn cần chứng minh khả năng tự túc tại Canada trong thời gian đầu.

• Giấy tờ cá nhân: Ngoài hộ chiếu, bạn cần chuẩn bị chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu, giấy đăng ký kết hôn/ly hôn (nếu có), và giấy khai sinh của các thành viên trong gia đình đi cùng.
• Tài chính: Sao kê tài khoản ngân hàng 6-12 tháng gần nhất, giấy tờ sở hữu tài sản (nhà đất, xe cộ…), và bằng chứng về số tiền định cư tối thiểu theo quy định của IRCC Canada.
• Công việc: Hợp đồng lao động, thư xác nhận công việc, bảng lương, thông báo thuế thu nhập cá nhân, và hồ sơ bảo hiểm xã hội. Đặc biệt với diện định cư diện tay nghề, bạn cần chứng minh kinh nghiệm làm việc trong ngành phù hợp với mã NOC Canada.

Có bắt buộc phải khám sức khỏe hoặc lý lịch tư pháp không?

Có, khám sức khỏe và lý lịch tư pháp là hai yêu cầu bắt buộc trong hồ sơ xin thường trú nhân Canada. Cả hai thủ tục này phải được thực hiện tại các cơ sở được Chính phủ Canada chỉ định và công nhận.

Giấy khám sức khỏe chỉ có hiệu lực trong vòng 12 tháng kể từ ngày khám, trong khi lý lịch tư pháp có hiệu lực 6 tháng. Nên lưu ý thời hạn để tránh trường hợp hết hiệu lực trong quá trình xét duyệt hồ sơ.

• Khám sức khỏe: Phải thực hiện tại bác sĩ được chỉ định bởi Đại sứ quán Canada. Kết quả sẽ được gửi trực tiếp đến cơ quan di trú Canada. Chi phí khám khoảng 200-300 CAD tùy quốc gia.
• Lý lịch tư pháp: Cần cung cấp lý lịch tư pháp từ tất cả quốc gia bạn đã sống trên 6 tháng kể từ khi đủ 18 tuổi. Tại Việt Nam, bạn cần nộp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 có giá trị trong vòng 6 tháng.

Quy trình nộp hồ sơ định cư diễn ra theo các bước nào?

Quy trình xin thường trú nhân Canada thường trải qua 5 bước chính, từ xác định diện di trú phù hợp đến nhận thẻ PR. Thời gian xử lý tổng thể có thể kéo dài từ 6 tháng đến 2 năm tùy chương trình và tình hình cụ thể.

1. Bước 1: Xác định diện di trú phù hợp (Express Entry, PNP, diện gia đình, diện đầu tư…)
2. Bước 2: Chuẩn bị và thu thập đầy đủ giấy tờ theo yêu cầu
3. Bước 3: Nộp hồ sơ xin định cư và đóng lệ phí
4. Bước 4: Chờ đợi kết quả xét duyệt hồ sơ và phỏng vấn (nếu có)
5. Bước 5: Nhận COPR (Confirmation of Permanent Residence) và thẻ PR (Permanent Resident)

Nên nộp hồ sơ online hay qua trung tâm tiếp nhận thị thực?

Hiện nay, hình thức nộp hồ sơ trực tuyến (online) được ưu tiên và khuyến khích bởi Bộ Di trú Canada (IRCC). Tuy nhiên, một số chương trình vẫn yêu cầu nộp qua trung tâm tiếp nhận thị thực (VAC) hoặc kết hợp cả hai phương thức.

Khi nộp hồ sơ trực tuyến thông qua hệ thống Express Entry Canada, bạn cần tạo tài khoản trên trang web chính thức của IRCC, điền đầy đủ thông tin, tải lên các tài liệu được scan rõ ràng, và thanh toán phí trực tuyến (khoảng 1,325 CAD cho đương đơn chính và 1,325 CAD cho người phối ngẫu, 225 CAD cho mỗi người phụ thuộc).

Sau khi nộp hồ sơ thì chờ kết quả trong bao lâu?

Thời gian chờ kết quả xét duyệt hồ sơ định cư Canada khác nhau tùy thuộc vào diện di trú bạn đăng ký. IRCC công bố thời gian xử lý tiêu chuẩn cho từng chương trình, nhưng trên thực tế, thời gian có thể dài hơn do nhiều yếu tố.

• Express Entry: 6-8 tháng kể từ khi nhận được ITA (Invitation to Apply)
• Provincial Nominee Program (PNP): 15-19 tháng
• Diện gia đình (bảo lãnh): 12-24 tháng
• Diện đầu tư: 18-24 tháng
• Canadian Experience Class (CEC): 4-6 tháng

Sau khi nộp hồ sơ hoàn chỉnh, bạn sẽ nhận được thông báo xác nhận (Acknowledgement of Receipt – AOR). Đây là thời điểm bắt đầu tính thời gian xử lý hồ sơ chính thức.

Trong quá trình chờ đợi, bạn có thể kiểm tra trạng thái hồ sơ trực tuyến thông qua tài khoản IRCC. Nếu cần bổ sung thông tin hoặc tài liệu, IRCC sẽ gửi yêu cầu qua email. Việc trả lời đúng hạn và đầy đủ những yêu cầu này sẽ giúp tránh bị từ chối hoặc kéo dài thời gian xét duyệt.

Chi phí và thời gian xử lý hồ sơ định cư tại Canada

Quá trình định cư tại Canada không chỉ đòi hỏi người nộp đơn đáp ứng các yêu cầu về bằng cấp, kinh nghiệm hay trình độ ngôn ngữ mà còn phải chuẩn bị tài chính đầy đủ cho các khoản phí và thời gian chờ đợi. Việc hiểu rõ chi phí và thời gian xét duyệt giúp bạn lập kế hoạch tài chính và cuộc sống hiệu quả hơn.

Xin thường trú nhân ở Canada hết bao nhiêu tiền?

Chi phí để trở thành thường trú nhân Canada bao gồm nhiều khoản khác nhau tùy thuộc vào chương trình định cư bạn lựa chọn. Thông thường, tổng chi phí có thể dao động từ 1.500 CAD đến 15.000 CAD hoặc cao hơn (với các chương trình đầu tư). Đối với các chương trình phổ biến như Express Entry, chi phí cơ bản thường rơi vào khoảng 2.000-3.500 CAD cho mỗi đương đơn chính.

• Phí xét duyệt, phí sinh trắc học, phí dịch vụ cụ thể là bao nhiêu?
  • Phí xét duyệt đơn xin thường trú: 850 CAD cho đương đơn chính, 475 CAD cho người phối ngẫu/bạn đời đi cùng, và 230 CAD cho mỗi người phụ thuộc.
  • Phí quyền thường trú: 515 CAD cho mỗi người (bao gồm cả đương đơn chính, vợ/chồng và con cái).
  • Phí sinh trắc học: 85 CAD cho mỗi người từ 14 tuổi trở lên.
  • Phí dịch thuật hồ sơ: 80-150 CAD cho mỗi trang tài liệu (tùy thuộc vào ngôn ngữ gốc và độ phức tạp).
  • Phí khám sức khỏe: 200-350 CAD cho mỗi người (tùy thuộc vào địa điểm và yêu cầu kiểm tra).
  • Phí chứng nhận xác minh lý lịch tư pháp: 50-100 CAD (phụ thuộc vào quốc gia cấp).
  • Phí đánh giá văn bằng ECA: 200-300 CAD tùy tổ chức đánh giá.
  • Phí kiểm tra ngôn ngữ (IELTS hoặc TEF Canada): 200-350 CAD.
• Có phát sinh chi phí ngoài dự kiến trong quá trình làm thủ tục không?
  • Chi phí tư vấn pháp lý: 1.500-5.000 CAD (nếu thuê luật sư hoặc tư vấn viên nhập cư).
  • Chi phí chuyển phát nhanh hồ sơ quốc tế: 50-150 CAD.
  • Phí cập nhật hồ sơ khi giấy tờ hết hạn: 100-300 CAD (ví dụ: kết quả khám sức khỏe, chứng chỉ ngôn ngữ).
  • Chi phí chuyến bay khám sức khỏe bổ sung: 500-1.500 CAD (nếu được yêu cầu bởi nhân viên di trú).
  • Chi phí phỏng vấn bổ sung (nếu có): 200-500 CAD.
  • Phí xin giấy phép học và làm việc tạm thời trong thời gian chờ đợi: 150-255 CAD.
  • Tiền chứng minh tài chính: Đối với diện FSWP, cần chứng minh có ít nhất 13.757 CAD cho 1 người, 17.120 CAD cho 2 người (số tiền thay đổi theo quy mô gia đình).

Lưu ý: Các khoản phí có thể thay đổi theo thời gian. Nên kiểm tra website chính thức của Bộ Di trú Canada (IRCC) hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia di trú để có thông tin chi phí cập nhật nhất.

Thời gian xét duyệt hồ sơ định cư kéo dài trong bao lâu?

Thời gian xét duyệt hồ sơ định cư Canada thường dao động từ 6 tháng đến 3 năm, tùy thuộc vào chương trình định cư bạn lựa chọn và tình hình xử lý hồ sơ của IRCC. Những năm gần đây, thời gian xử lý hồ sơ có xu hướng kéo dài hơn do ảnh hưởng của đại dịch và số lượng đơn tăng cao.

Thời gian xét duyệt theo từng chương trình cụ thể:

Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian xét duyệt bao gồm:

• Tính đầy đủ và chính xác của hồ sơ nộp: Hồ sơ thiếu sót sẽ bị trả về hoặc yêu cầu bổ sung.
• Lượng hồ sơ trong hệ thống: Thời điểm cao điểm sẽ làm chậm tiến độ xét duyệt.
• Độ phức tạp của trường hợp: Trường hợp đặc biệt cần kiểm tra bổ sung sẽ mất nhiều thời gian hơn.
• Quốc tịch và quốc gia cư trú: Một số quốc gia có quy trình kiểm tra an ninh phức tạp hơn.
• Chính sách ưu tiên hiện hành: IRCC thường ưu tiên một số chương trình nhất định tùy theo nhu cầu kinh tế.
• Hoàn cảnh đặc biệt và khẩn cấp: Một số trường hợp có thể được ưu tiên xử lý nhanh hơn.

Để theo dõi tiến độ xử lý hồ sơ, bạn có thể kiểm tra thông tin cập nhật trên trang web chính thức của IRCC hoặc đăng nhập vào tài khoản trực tuyến của mình. Việc nắm rõ thời gian chờ đợi sẽ giúp bạn lên kế hoạch cuộc sống và công việc phù hợp trong thời gian chờ phản hồi từ chính phủ Canada.

Quyền lợi và nghĩa vụ của thường trú nhân tại Canada

Khi được cấp thẻ PR (Permanent Resident), người nhập cư vào Canada sẽ bước vào một hành trình với nhiều quyền lợi đặc biệt đi kèm các trách nhiệm nhất định. Thường trú nhân tại đất nước này được hưởng hầu hết các quyền lợi như công dân Canada, ngoại trừ quyền bầu cử và một số hạn chế khác.

Thường trú nhân được hưởng quyền lợi y tế giáo dục như thế nào?

Thường trú nhân tại Canada được tiếp cận hệ thống y tế và giáo dục công lập đẳng cấp thế giới ngay khi đặt chân đến đây. Hệ thống y tế Canada hoạt động dựa trên nguyên tắc bảo hiểm y tế toàn dân, nơi mỗi tỉnh bang quản lý chương trình chăm sóc sức khỏe riêng với sự hỗ trợ từ chính phủ liên bang.

Đối với dịch vụ y tế, thường trú nhân được cấp thẻ bảo hiểm y tế bởi tỉnh bang nơi sinh sống sau khoảng 3 tháng cư trú. Thẻ này cho phép người dân tiếp cận miễn phí các dịch vụ y tế thiết yếu như khám bệnh tại phòng khám, điều trị tại bệnh viện, phẫu thuật cần thiết và xét nghiệm cơ bản. Tuy nhiên, một số dịch vụ như nha khoa, nhãn khoa và thuốc kê đơn có thể không được bao trả hoàn toàn.

“Hệ thống y tế công cộng tại Canada đảm bảo mọi thường trú nhân đều được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản mà không phải lo lắng về chi phí điều trị, giúp người nhập cư an tâm hơn khi bắt đầu cuộc sống mới.” – Bộ Y tế Canada

Về giáo dục, Canada tự hào với hệ thống giáo dục chất lượng cao được đánh giá vào hàng tốt nhất thế giới. Trẻ em là thường trú nhân được học miễn phí tại các trường công lập từ mẫu giáo đến lớp 12 (hoặc lớp 11 tùy tỉnh bang), giống như trẻ em là công dân Canada.

• Không cần đóng học phí cho con tại các trường công lập
• Được tiếp cận các chương trình học song ngữ (Anh-Pháp)
• Có cơ hội nhận học bổng và hỗ trợ tài chính cho giáo dục sau phổ thông
• Được hỗ trợ các chương trình ESL (English as Second Language) miễn phí nếu cần

Đối với giáo dục sau phổ thông, thường trú nhân đóng học phí tương tự như công dân Canada, thấp hơn nhiều so với sinh viên quốc tế. Họ cũng được quyền xin các khoản vay sinh viên, tài trợ và học bổng từ chính phủ liên bang và tỉnh bang.

• Có được miễn học phí cho con cái hay bảo hiểm y tế toàn dân không?

Đúng vậy, thường trú nhân tại Canada được hưởng cả hai quyền lợi quan trọng này. Con cái thường trú nhân từ mẫu giáo đến lớp 12 được miễn học phí tại các trường công lập. Quyền lợi này áp dụng ngay khi gia đình đặt chân đến Canada và có giấy tờ thường trú hợp lệ.

Về bảo hiểm y tế toàn dân, thường trú nhân được hưởng chế độ chăm sóc sức khỏe công cộng tương tự như công dân Canada sau thời gian chờ đợi, thường là 3 tháng (tùy tỉnh bang). Trước khi hết thời gian chờ, người mới đến nên mua bảo hiểm y tế tư nhân tạm thời để tránh các chi phí y tế cao.

Thẻ bảo hiểm y tế tỉnh bang sẽ bao trả hầu hết các dịch vụ y tế cơ bản như thăm khám bác sĩ, điều trị tại bệnh viện, xét nghiệm, và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu khác. Đây là một trong những phúc lợi xã hội quan trọng nhất mà thường trú nhân được hưởng.

Nghĩa vụ thuế của người mới nhập cảnh vào Canada là gì?

Khi trở thành thường trú nhân Canada, người nhập cư có nghĩa vụ khai báo và đóng thuế giống như công dân Canada. Hệ thống thuế của Canada hoạt động theo nguyên tắc cư trú thuế (tax residency), không phụ thuộc vào quốc tịch mà dựa trên tình trạng cư trú.

Thường trú nhân phải khai báo thu nhập toàn cầu – nghĩa là tất cả thu nhập từ mọi nguồn trên thế giới – cho Cơ quan Thuế Canada (Canada Revenue Agency – CRA). Điều này áp dụng ngay từ năm tài chính đầu tiên sau khi trở thành thường trú nhân, ngay cả khi họ chỉ sống tại Canada một phần năm đó.

Hệ thống thuế thu nhập ở Canada áp dụng theo biểu thuế lũy tiến, với các mức thuế suất khác nhau tùy thuộc vào mức thu nhập. Thường trú nhân cũng phải đóng các khoản đóng góp bắt buộc như:

• Canada Pension Plan (CPP) hoặc Quebec Pension Plan (QPP) – đóng góp cho hưu trí
• Employment Insurance (EI) – bảo hiểm việc làm
• Thuế bán hàng và dịch vụ (GST/HST) khi mua sắm hàng hóa và dịch vụ
• Thuế bất động sản nếu sở hữu nhà hoặc đất đai

Người mới đến Canada cần lưu ý về các hiệp ước thuế giữa Canada và quốc gia gốc để tránh đóng thuế hai lần cho cùng nguồn thu nhập. Canada có hiệp ước thuế với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

“Việc tuân thủ nghĩa vụ thuế không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là cách thường trú nhân đóng góp cho hệ thống phúc lợi xã hội vững mạnh của Canada – chính hệ thống mà họ cũng đang được hưởng lợi.” – Cục Thuế Canada

Thường trú nhân cũng cần biết về các khoản tín dụng thuế và khấu trừ họ có thể đủ điều kiện nhận, như Tín dụng thuế GST/HST, trợ cấp trẻ em Canada (Canada Child Benefit), và các khấu trừ chi phí như chi phí chăm sóc trẻ em, đóng góp RRSP (Kế hoạch tiết kiệm hưu trí đăng ký), và chi phí y tế không được bảo hiểm bao trả.

Việc khai thuế đúng hạn là rất quan trọng, thường là trước ngày 30 tháng 4 hàng năm cho năm tài chính trước đó. Nộp chậm có thể dẫn đến phạt tiền và lãi suất trên số thuế chưa nộp. Ngoài ra, chính sách thuế Canada liên tục thay đổi, vì vậy thường trú nhân nên cập nhật kiến thức về luật thuế hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia.